Αντώνης Σαμαράκης – Άπαντα
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Μια μεγάλη εκδοτική προσφορά, περιμένει εδώ και καιρό, στα βιβλιοπωλεία τούς φίλους τής ελληνικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για τα «Άπαντα» του Αντώνη Σαμαράκη, που αποφάσισε να μας προσφέρει ο εκδοτικός οίκος ΨΥΧΟΓΙΟΣ, σε εποχές όντως δύσκολες για την εκδοτική δραστηριότητα.
Είναι, άλλωστε, και η μεγάλη συμβολή τών εκδόσεων στο «2020 – Έτος Σαμαράκη» του υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο εκπνέει οσονούπω.
Δυο καλαίσθητοι τόμοι με σκληρό εξώφυλλο, που δεν αποτελούν κόσμημα μόνο τής βιβλιοθήκης, αλλά και μνημόσυνο τιμής σε μια από τις πλέον εξέχουσες μορφές τής ελληνικής λογοτεχνίας, η οποία αγωνίστηκε σε όλη της την ζωή εναντίον κάθε μορφής καταπίεσης του ανθρώπου.
Γεννημένος στην Αθήνα στις 16 Αυγούστου του 1919, ο Αντώνης Σαμαράκης σπούδασε νομικά από το 1937 ως το 1941, ενώ από το 1935 ως το 1963 εργάστηκε στο Υπουργείο Εργασίας, θέση από την οποία παραιτήθηκε με την επιβολή της δικτατορίας τού Μεταξά και στην οποία επέστρεψε το 1945 ως το 1963.
Την περίοδο 1968-1969 ηγήθηκε αποστολής εμπειρογνωμοσύνης στις χώρες της Αφρικής μετά από ανάθεση της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας. Ως εκπρόσωπος της Ουνέσκο ταξίδεψε στην Αιθιοπία και δραστηριοποιήθηκε με άρθρα του για την διεθνή κινητοποίηση υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων τών κατοίκων τής χώρας.
Μετά τη μεταπολίτευση δημοσίευσε κείμενα κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο.
Εργάσθηκε ως εμπειρογνώμων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών σε πολλές χώρες για κοινωνικά θέματα και το 1989 ανακηρύχθηκε Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου.
Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως ποιητής από τις στήλες των περιοδικών «Παιδικός κόσμος» και «Διάπλασις των Παίδων». Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στις σελίδες τής Νέας Εστίας και άλλων περιοδικών, όπως το «Ξεκίνημα», και τα «Νεοελληνικά Γράμματα». Συνεργάστηκε επίσης με το περιοδικό «Ακτίνες» μετά τον πόλεμο του 1940.
Το 1954 εκδόθηκε η πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Ζητείται ελπίς». Ακολούθησαν πέντε ακόμη βιβλία του, τα οποία γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες.
Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1962 για το «Αρνούμαι»), το Βραβείο των Δώδεκα – Έπαθλο Κώστα Ουράνη (1966 για το «Λάθος»), το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία (1970 για το «Λάθος»). Τιμήθηκε επίσης για τη συνολική προσφορά του από τη διοργάνωση Europalia (1982) και με το Σταυρό του ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών (1995).
Διηγήματά του έγιναν σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ταινία έγινε επίσης «Το λάθος» από τον Peter Fleischmann.
Σ’ αυτόν οφείλεται η θεσμοθέτηση της Βουλής των Ελλήνων.
Ο Αντώνης Σαμαράκης έφυγε από τη ζωή στις 8 Αυγούστου του 2003, στην Πύλο. Σύμφωνα με επιθυμία του, το σώμα του δωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για έρευνες των φοιτητώv της Ιατρικής.
Ο Αντώνης Σαμαράκης υπήρξε μαχητής τής ζωής και των ιδεών. Από τους πλέον πολυδιαβασμένους και πολυμεταφρασμένους Έλληνες συγγραφείς, ήταν ο κατεξοχήν λογοτέχνης – ανθρωπιστής, που ανύψωσε την ελευθερία ως απόλυτο και αναγκαίο ιδεώδες τόσο στο συγγραφικό όσο και στο κοινωνικό του έργο.
Η πεζογραφία τού Αντώνη Σαμαράκη είναι μια διαρκής κοινωνική καταγγελία. Μέσα από τα έργα του εμφανίζεται έντονη η αγωνία για την πορεία τού σύγχρονου κόσμου, η κοινωνική συνείδηση και η ανθρωπιστική κοσμοθεωρία τού συγγραφέα.
Η γλώσσα του είναι απλή, χωρίς επιτηδευμένο ύφος, ξεχωρίζει κυρίως για την πυκνότητα των νοημάτων.
Έγινε γνωστός με την νουβέλα «Ζητείται Ελπίς» (1954), όταν ο Ευάγγελος Παπανούτσος, προσωπικότητα πρώτου μεγέθους, καθηγητής και διευθυντής σε παιδαγωγικές ακαδημίες, στοχαστής, φιλόσοφος, αρθρογράφησε για την δύναμή της και τον Αντώνη Σαμαράκη.
Το μυθιστόρημά του «Το Λάθος» (1965) αποτελεί ένα πανανθρώπινο έργο – σύμβολο ενάντια σε κάθε μορφή εξόντωσης από ολοκληρωτικά συστήματα.
Ο Γκράχαμ Γκριν, ο Αντρέ Μαλρώ, ο Άρθουρ Κέσλερ, η Αγκάθα Κρίστι, ο Ζορζ Σιµενόν, ο Αντρέ Μαλρό, ο Αρθουρ Μίλερ ήταν µερικοί από τους συγγραφείς που χαιρέτησαν το βιβλίο με ενθουσιασμό. Ο Άρθουρ Μίλλερ αποκάλεσε «Το Λάθος» συγκλονιστικό: «Το μόνο που εύχομαι είναι να διαβάσουν ‘‘Το λάθος’’ όσοι καπηλεύονται τη δημοκρατία και να δουν τι είναι αυτά που σήμερα υποστηρίζουν. Ζούμε σε μια εποχή όπου οι λέξεις δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα – έτσι που να μην έχουν πια κανένα νόημα», έγραψε.
Η μνημειώδης δίτομη έκδοση των «Απάντων» του, από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ περιλαμβάνει:
«Ζητείται ελπίς» (1954) – α΄ τόμος
«Σήμα κινδύνου» (1959) – α΄ τόμος
«Αρνούμαι» (1961) – α΄ τόμος
«Το λάθος» (1965) – α΄ τόμος
«Το διαβατήριο» (1973) – β΄ τόμος
«Η κόντρα» (1992) – β΄ τόμος
«Αυτοβιογραφία 1919» (1996) – β΄ τόμος
«Εν ονόματι» (1998) – β΄ τόμος
«Ποιήματα» (2008) – β΄΄ τόμος.
Λάρισα, 16/11/2020
