Η ικανότητα να νηστεύεις είναι μια εξελικτική προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες του πλανήτη. Στη δική μας κλιματική ζώνη, είμαστε προνομιούχοι στο να ζούμε μέσα από τις διαφορετικές εποχές. Ας φανταστούμε τη ζωή μας πριν την ανακάλυψη του καταψύκτη και της τεχνολογίας συντήρησης τροφίμων: το καλοκαίρι ο ήλιος επιτρέπει την ανάπτυξη φρούτων, φρέσκων λαχανικών και πολλών άλλων τροφίμων. Το φθινόπωρο είναι η εποχή συγκομιδής φρούτων και σιτηρών, οι άνθρωποι και τα ζώα τρώνε περισσότερο απ’ όσο χρειάζονται και χτίζουν λιπώδη ιστό. Μετά, η θερμοκρασία σταδιακά πέφτει μέχρι να έρθει ο χειμώνας. Μόνο ένας περιορισμένος αριθμός μη ευπαθών τροφίμων, που σταδιακά εξαφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι διαθέσιμα στους ανθρώπους και τα ζώα.
Το θερμιδικό έλλειμα εξισορροπείται από τις αποθήκες του οργανισμού, κυρίως από τα λιποκύτταρα. Καθώς η φύση βγαίνει από τη χειμερία νάρκη και τα λουλούδια και τα φύλλα ξεδιπλώνονται την άνοιξη, οι άνθρωποι τελειώνουν τη νηστεία και επιστρέφουν σε μια κανονική διατροφή. Αυτό οδηγεί σε μια ισχυρή ανοικοδόμηση καινούριων πρωτεϊνικών δομών, που παρατηρείται μόνο σε παιδιά κατά τη διάρκεια περιόδων ανάπτυξης.
Η ικανότητα να νηστεύεις κατά τη διάρκεια έλλειψης τροφής, όπως και ικανότητα να ‘’παρατρώς’’ όταν υπάρχει πλεόνασμα τροφής, ήταν η μόνη ευκαιρία για τους ανθρώπους και τα ζώα να επιβιώσουν από την ακανόνιστη προσφορά τροφίμων του πλανήτη Γη. Στα ζώα, ανάλογα με την εποχή και τη διαθεσιμότητα τροφής, ο μεταβολισμός αλλάζει αυτόματα από την εξωτερική διατροφή στη διατροφή που λαμβάνεται κανείς ενέργεια από τα αποθέματα λίπους. . Όταν ο άνθρωπος δεν είχε τροφή, επειδή αναγκαζόταν να την μοιραστεί με τον άλλον, αυτό βοήθησε και στην ανάπτυξη της συντροφικότητας του, όπως και άλλων συμπεριφορών . Επομένως για χιλιάδες χρόνια ήταν μαθημένος να νηστεύει , περιόδους που δεν είχε τροφή.
Όταν υπάρχει περίσσεια τροφής , αυτή καίγεται αναερόβια που δεν συμφέρει ενεργειακά .Και αυτό γίνεται γιατι ακριβώς υπάρχει περίσσεια. Όταν υπάρχει έλλειψη , τότε καίγεται αερόβια που συμφέρει ενεργειακά. Αυτή η πολύ σημαντική αλλαγή λέγεται στην βιολογία ‘μεταβολική αλλαγή’ (metabolic shift) , και δημιουργεί σημαντικά γεγονότα στον οργανισμό του ανθρώπου. Αυτή η στέρηση τροφής ηθελημένα στην εποχή μας ( νηστεία) , μπορεί να μην έχει σχέση με την έλλειψη τροφής που παρατηρείτο στον άνθρωπο παλιά λόγω έλλειψης, αλλά ακολουθεί ακριβώς τους ίδιους βιοχημικούς δρόμους. Δηλαδή μιμείται την έλλειψη τροφής.
Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει να λέγεται “διαλειμματική” νηστεία , δηλαδή όταν στερούμαστε την τροφή για κάποιες ώρες της ημέρας ( 14-16 ώρες), και τρώμε τις υπόλοιπες, σε αντιδιαστολή με αυτό που λέμε περιορισμό θερμίδων μέσα στην ημέρα κατά 20-30% , που είναι κάτι εντελώς διαφορετικό βιοχημικά. Και έχουμε μάθει επίσης πως επιδρά δηλαδή η διαλειμματική νηστεία στην φυσιολογία μας, τι γνωρίζουμε σήμερα για αυτό βιοχημικά, πως επιδρά το φαινόμενο σε διάφορες νόσους όπως ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης, το μεταβολικό σύνδρομο, οι νόσοι του καρδιαγγειακού και του νευρικού, η πως επιδρά στο φαινόμενο της γήρανσης.
Από τις πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί σήμερα γνωρίζουμε πως μια τέτοια διατροφική συμπεριφορά θα μπορούσε να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο, να πλησιάσει πιο κοντά σε βιολογικές καταστάσεις που κάποτε του ήταν οικείες και τον βοηθούσαν να είναι υγιής.
Επίσης μια τέτοια διατροφική συμπεριφορά μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή σημαντικών σήμερα νόσων όπως αυτές που αναφέραμε λίγο πρίν. Το μοτίβο αυτό το κρατάμε περίπου δυο εβδομάδες μετά την διατροφική κραιπάλη των γιορτινών ημερών και μετα επιστρέφουμε στα συνηθισμένα. Αρκεί για να μας βοηθήσει να αποτοξινωθούμε από την ενδεχομένως κακή διατροφή που κάναμε στις γιορτές.
