Γράφουν οι Γιαννακός Κώστας – Γκούμας Κώστας – Μπαρμπούτης Τάσος*
Το τελευταίο διάστημα υπήρξαν δημόσιες τοποθετήσεις από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ για θέματα ενέργειας (φυσικό αέριο, υδροηλεκτρική ενέργεια κ.α) καθώς και για το υδατικό της Θεσσαλίας (δες τα δημοσιεύματα εδώ {1} και εδώ {2}).
Παρότι οι τοποθετήσεις αυτές αποπνέουν έναν έντονο αντιπολιτευτικό χαρακτήρα (για την Κυβέρνηση και την Περιφέρεια Θεσσαλίας), τα ζητήματα που θίγουν είναι επίκαιρα και πολύ σημαντικά.
Θεωρήσαμε λοιπόν χρήσιμο να παραθέσουμε και τα δικά μας σχόλια σε ορισμένα από αυτά.
1. Ας αρχίσουμε με το φυσικό αέριο (ΦΑ) και την αναμφισβήτητη κυριαρχία του στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Συμμεριζόμαστε την ανησυχία των φίλων του ΣΥΡΙΖΑ για τις επιπτώσεις στην κοινωνία και κυρίως στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά από την ανεξέλεγκτη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με την εκτόξευση των τιμών ενέργειας και ειδικά του ΦΑ.
Θα συμφωνήσουμε επίσης ότι στο θέμα αυτό παίζεται «χοντρό παιχνίδι» από «μεγάλα συμφέροντα» με στόχο την αύξηση των δικών τους κερδών, δημιουργώντας στη χώρας μας (σε συνδυασμό με γεωπολιτικά παιχνίδια) μια κατάσταση μη «βιώσιμη».
Εξάλλου αρκετοί φορείς, εδώ και χρόνια, έχουν αναδείξει (χωρίς όμως ανταπόκριση από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ) τα προβλήματα που δημιουργεί η παραγωγή ενέργειας από το ΦΑ (αυξημένες τιμές, οικολογική επιβάρυνση/μεθάνιο, κατακόρυφη αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης κλπ.), προβάλλοντας επίσης την ανάγκη παράτασης για ένα διάστημα της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και την παράλληλη ενίσχυση των ΑΠΕ, με κύρια αιχμή την υδροηλεκτρική ενέργεια (ΥΗΕ), η οποία ταιριάζει απόλυτα στην γεωμορφολογία της χώρας μας, καλύπτει ιδανικά τις αιχμές της ζήτησης (χωρίς εισαγωγές), εξασφαλίζει χαμηλότερες και σταθερές τιμές στους καταναλωτές, ενισχύει την ενεργειακή μας αυτονομία και με απόλυτα οικολογικό τρόπο προσφέρεται για αποθήκευση ενέργειας (με το σύστημα άντλησης/ταμίευσης – δες εδώ {3} την σχετική εκδήλωση στο ΓΕΩΤΕΕ/Κ.Ε για την ΥΗ Ενέργεια, Οκτώβριος 2020).
Και στο σημείο αυτό οι αναγνώστες θα αναρωτηθούν, μα πως τελικά επικράτησε αυτή η καταστροφική επιλογή να στηριχθούμε στο ΦΑ ως «μεταβατική» πηγή ενέργειας απέναντι στο λιγνίτη; Άραγε οι αποφάσεις αυτές πάρθηκαν επειδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι «αθεράπευτα νεοφιλελεύθερος»;
Εμείς δεν πρόκειται να εμπλακούμε σε ιδεολογικές διαμάχες. Θα θυμίσουμε όμως ότι ο βασικός σχεδιασμός για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) έγινε πριν λίγα χρόνια από τον τότε Υπουργό του ΣΥΡΙΖΑ Γ. Σταθάκη και η Κυβέρνηση Κυρ. Μητσοτάκη τον αποδέχθηκε χωρίς ουσιαστικές μεταβολές. Η μόνη ουσιαστική αλλαγή ήταν η απόφαση να κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες 2 – 3 χρόνια νωρίτερα!
Δυστυχώς και οι δύο κυβερνήσεις των τελευταίων ετών επέτρεψαν – λανθασμένα κατά την άποψή μας – την κυριαρχία του «χρηματιστηριακού» ΦΑ και την παραγωγή ενέργειας από ιδιώτες, την εκτός κάθε λογικής εσπευσμένη διακοπή της λιγνιτικής παραγωγής από την ΔΕΗ (σημ. η Γερμανία θα διακόψει την αντίστοιχη λιγνιτική παραγωγή το 2038 !), την διαμόρφωση ενός νέου Ελντοράντο στα αιολικά και φωτοβολταϊκά συστήματα και μάλιστα χωρίς σχεδιασμό και χωροταξικούς περιορισμούς και φυσικά τον πλήρη εξοβελισμό της ΥΗΕ, για την οποία ο Γ. Σταθάκης κατηγορηματικά απέρριψε την ένταξη οποιουδήποτε νέου έργου, συμπεριλαμβανομένου και του ΥΗΕ Συκιάς, «αδειάζοντας» ακόμη και τον Αλ. Τσίπρα, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα (Λάρισα, 2018) είχε υποσχεθεί ότι «θα εξετάσει» την υλοποίηση του ΥΗΕ Συκιάς, έστω χωρίς μεταφορά υδάτων προς τον κάμπο….
Τώρα, με όλα αυτά, ποιος έχει μεγαλύτερη ευθύνη για την κατάσταση που δημιουργήθηκε, ποιος είναι πιο «νεοφιλελεύθερος» και ποιος ταυτίζεται περισσότερο με την ΕΕ και τα «μεγάλα συμφέροντα», έχει ελάχιστη σημασία και το αφήνουμε στην κρίση των αναγνωστών.
2. Ο Δ. Γελαλής στην δική του παρέμβαση κάνει μια αναδρομή στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας και επισημαίνει βασικά και αδιαμφισβήτητα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν (κακοδιαχείριση, αλόγιστη χρήση νερού, αναχρονιστικό πλαίσιο, απουσία ελέγχων κλπ.).
Και εδώ οι διαπιστώσεις μας αρχικά συμπίπτουν. Επί δεκαετίες τα προβλήματα παραμένουν και τώρα με την κλιματική κρίση τείνουν να επιδεινωθούν.
Και για να παραμείνουμε μόνο στα τελευταία χρόνια, όπως και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, έτσι και η κυβέρνηση ΝΔ κινείται με αργούς ρυθμούς, αντιστρόφως ανάλογους από το μέγεθος του προβλήματος και τους κινδύνους (οικολογικούς, ασφάλειας κ.α) που απειλούν την Θεσσαλία.
Επιπρόσθετα θα θυμίσουμε πως από το 2014 είχε εκπονηθεί και εγκριθεί το Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΥ) για την Θεσσαλία (και γενικά για όλα τα υδατικά διαμερίσματα της χώρας). Το ΣΔΥ περιείχε ένα πλήθος προτάσεων για έργα, δράσεις και μέτρα (με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση) που θα μπορούσαν άμεσα να εφαρμοστούν ή έστω να αρχίσει σε κάποια από αυτά η δρομολόγησή τους.
Δυστυχώς όμως, τα τεσσεράμισι χρόνια της κυβερνητικής θητείας του ΣΥΡΙΖΑ παρήλθαν ανεκμετάλλευτα. Ούτε έργα προχώρησαν (ή έστω «ωρίμασαν» μελετητικά), ούτε δράσεις με στόχους διαπιστώσαμε να υλοποιούνται.
Και επειδή ο Δ. Γελαλής αναφέρεται στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου υδάτων και των ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ, θα πούμε πως επρόκειτο για ένα υπερώριμο ζήτημα και θα μπορούσαν να έχουν γίνει σημαντικά βήματα, χωρίς οικονομικό κόστος και χωρίς εμπόδια από μνημόνια ή άλλου τύπου δεσμεύσεις.
Δυστυχώς οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά της Θεσσαλίας, όπως όφειλαν κατά την άποψή μας, δεν κατέθεσαν έστω κάποιο σχέδιο νόμου για όλα τα παραπάνω και δεν πίεσαν την Κυβέρνησή τους για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας. Η ίδια κατάσταση σε γενικές γραμμές συνεχίζεται και από την σημερινή κυβέρνηση….
Όσο για τους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς που «πρέπει να εμπλακούν» στα ζητήματα αυτά, θα θυμίσουμε στο φίλο Δ. Γελαλή ότι ήδη αρκετοί από αυτούς (συλλογικά ή μεμονωμένα) και άσχετα με το ποιος βρίσκεται στην κυβέρνηση, το πράττουν με υπευθυνότητα και επιμονή εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς δυστυχώς ανάλογη ανταπόκριση από τους πολιτικούς μας εκπροσώπους και, με όλο το σεβασμό, ούτε από τον ίδιο τον Δ. Γελαλή κατά την βουλευτική του θητεία…
3. Όπως φαίνεται, στις τοποθετήσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είναι δύσκολο να απουσιάζει η …. «Εκτροπή Αχελώου».
Βασικός τους ισχυρισμός είναι ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης άλλα έλεγε παλαιότερα (ότι δηλαδή συμφωνεί με την ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας μέσω της ολοκλήρωσης του ταμιευτήρα Συκιάς και της σήραγγας μεταφοράς του νερού προς Μουζάκι) και άλλα πράττει σήμερα ως πρωθυπουργός.
Στο θέμα αυτό έχουν δίκιο τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι γεγονός ότι ο κυρ. Μητσοτάκης «ανέκρουσε πρύμναν» και επί της ουσίας «μπλοκάρει» την ολοκλήρωση των έργων Αχελώου, έχοντας μάλιστα καθιερώσει «σιγή» επί του θέματος αυτού στους Υπουργούς του (Κ. Καραμανλής κ.α), οι οποίοι αναδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων.
Το ίδιο συμβαίνει και με τους κυβερνητικούς βουλευτές Θεσσαλίας, που επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ «έβγαιναν στα κάγκελα» για τα έργα Αχελώου, ενώ σήμερα αποδεικνύονται αναξιόπιστοι και επιλήσμονες των δεσμεύσεών τους απέναντι στον θεσσαλικό λαό.
Ας μας επιτρέψουν όμως οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ να αποκαταστήσουμε κάποιες ανακρίβειες και υπερβολές που χρησιμοποίησαν στην επιχειρηματολογία τους.
Δεν είναι ακριβές ότι «Εδώ και 30 – 40 χρόνια …κάποιοι ανακάλυψαν θέμα για συζήτηση μόνο (σημ. η υπογράμμιση δική μας) και όχι έργα».
Το ακριβώς αντίθετο συνέβη!
Οι συζητήσεις για την μεταφορά (εκτροπή υδάτων) από τον ταμιευτήρα Συκιάς επί του Άνω Αχελώου άρχισαν την δεκαετία 1970, κορυφώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας 1980 και η πολιτική απόφαση για την υλοποίηση των έργων «έκλεισε» το 1984. Από τότε έως το 2009, δηλαδή επί 25 έτη, τα έργα (έστω με προβλήματα και διακοπές) προχώρησαν σε σημαντικό βαθμό (σήραγγα κατά 85%, φράγμα Συκιάς κατά 65%), έως ότου και πάλι σταμάτησαν προσωρινά λόγω μιας ακόμη ακυρωτικής απόφασης του ΣτΕ (στην οποία συμπεριλήφθηκε και το ΥΗΕ Μεσοχώρας).
Τον Ιανουάριο του 2014 το ΣτΕ εξέδωσε νέα απόφαση με βάση την οποία οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ προχώρησαν μεν σε αδειοδότηση της Μεσοχώρας (ορθώς), αγνόησαν όμως τα υπόλοιπα έργα Αχελώου (Συκιά και σήραγγα), τα οποία συνδέονται με την εκτροπή και δυστυχώς παραμένουν σε εκκρεμότητα και κινδυνεύουν με κατάρρευση!
Τώρα πλέον δεν χωρούν άλλες συζητήσεις, αντιπαραθέσεις και …προβληματισμοί.
Ο ποταμός Αχελώος στο ύψος της Συκιάς παραμένει επί δεκαετίες μπαζωμένος και τα εργοτάξια επί δώδεκα χρόνια αδρανοποιημένα. Είναι λοιπόν ώρα για ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες.
Η Ε.Δ.Υ.ΘΕ υπέβαλε αναφορά στη Βουλή (δες εδώ {4} τον σχετικό σύνδεσμο) καλώντας όλα τα κόμματα και ειδικά τους βουλευτές της Θεσσαλίας να απαιτήσουν μια συζήτηση στη Βουλή για την τύχη των έργων Αχελώου, με στόχο την «απελευθέρωση» του πολύπαθου ποταμού. Αυτό σημαίνει ότι τα έργα αυτά είτε θα συνεχιστούν, ως ωφέλιμα και αναγκαία, και θα δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη Συκιάς με το ομώνυμο ΥΗ έργο, με παράλληλη υλοποίηση της μεταφοράς υδάτων προς τον θεσσαλικό κάμπο, είτε θα αποφασιστεί η οριστική διακοπή και η κατεδάφιση τους με ότι αυτό σημαίνει λόγω της απώλειας εκατοντάδων εκατ. ευρώ που έχουν επενδυθεί έως σήμερα, συν τους σημαντικούς πρόσθετους οικονομικούς πόρους που θα απαιτηθούν για την κατεδάφιση και την αποκατάσταση του τοπίου.
Και με την ευκαιρία, προκαλείται εύλογη απορία από το γεγονός ότι επί τεσσεράμισι χρόνια κυβέρνηση, βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ διατύπωναν την θέση τους «κατά» της μεταφοράς (εκτροπής) και επέλεγαν να περιορίζονται μόνο στην άρνηση τους, αποφεύγοντας να προτείνουν και κατά μείζονα λόγο να δρομολογήσουν την κατεδάφιση των έργων, μια πολιτική επιλογή απόλυτα συμβατή με τις θέσεις τους και το πάθος που εκδήλωναν στο θέμα αυτό !
Κλείνοντας, καλούμε τα στελέχη και τους βουλευτές όλων των κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ΣΥΡΙΖΑ, να στηρίξουν την πρότασή μας για συζήτηση και λήψη μιας οριστικής απόφασης σχετικά με τα έργα εκτροπής Αχελώου, δεδομένου ότι η συνεχιζόμενη αδράνεια μόνο κινδύνους μπορεί να προκαλέσει (καταστροφές από πλημμύρες, οικολογική υποβάθμιση κλπ).
*Γιαννακός Κώστας, Πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας,
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας,
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔ-Θ
Μέλη της Επιτροπής Διεκδίκησης επίλυσης Υδατικού προβλήματος Θεσσαλίας (Ε.Δ.Υ.ΘΕ)
{1} ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (1/11/2021) – Το υδατικό πρόβλημα Θεσσαλίας και οι ΤΟΕΒ-ΓΟΕΒ :
https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/301173-%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CF%87%CF%84%CE%AE-%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%AE-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%AC,-%CF%84%CE%BF-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD,-%CF%84%CE%B7-%CE%B3%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1.html
{2} ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (30/10/2021) – Ενεργειακή κρίση και κυβερνητικές πομφόλυγες :
https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/300999-%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CF%85%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%86%CF%8C%CE%BB%CF%85%CE%B3%CE%B5%CF%82.html
{3} Συνάντηση εργασίας επιστημόνων και φορέων που σχετίζονται με το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας – ΓΕΩΤ.Ε.Ε. / Κ.Ε – Γεωπονικός Σύλλογος Λάρισας :
https://www.ypethe.gr/archive/synantisi-ergasias-epistimonon-kai-foreon-poy-shetizontai-me-ydatiko-provlima-tis-thessalias
{4} Αναφορά Ε.Δ.Υ.ΘΕ στον Πρόεδρο της Βουλής :
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2021_10_01_anafora_melon_edythe_gia_to_ydatiko_provlima_tis_thessalias_.pdf
