Σε ένα πολιτικό σκηνικό περιμένουμε αλλαγές όταν αλλάζει το περιβάλλον (συνθήκες), οι παίκτες/τοποθετήσεις (είτε με προσθήκη/αφαίρεση υποψηφίου είτε με μετατόπιση της τοποθέτησης ενός υποψηφίου) ή οι κανόνες του παιχνιδιού (εκλογικό σύστημα).
Το ελληνικό πολιτικό σκηνικό εδώ και αρκετό καιρό (πριν τις εκλογές του 2019) μοιάζει με παγωμένη λίμνη.
Σήμερα όμως βρισκόμαστε σε μια περίοδο που είμαστε προ των πυλών (μεγάλων) αλλαγών και στους τρεις παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το πολιτικό σκηνικό με τα πρώτα σημάδια να είναι ήδη εμφανή.
Πρώτον, το εκλογικό σύστημα των επομένων εκλογών (έστω και ως one off) είναι διαφορετικό -άρα έχουμε αλλαγή κανόνων -, η οικονομία λόγω κορωνοϊού έχει «αναστατωθεί» – άρα αλλάζουν οι συνθήκες -, ενώ σε λίγες εβδομάδες θα έχει μπει ένας νέος παίκτης στο εκλογικό παιχνίδι, καθώς το ΚΙΝΑΛ θα έχει νέο αρχηγό.
Όλα δείχνουν λοιπόν, πως οδεύουμε προς ξεπάγωμα της λίμνης. Το πώς θα γίνει αυτό το ξεπάγωμα, εάν δηλαδή ο πάγος θα σπάσει ή θα λιώσει εξαρτάται από το ύψος, τρόπο, χρόνο μεταβολών των παραγόντων που την επηρεάζουν.
Αφήνοντας την οικονομία έξω προς το παρόν, σε αυτό το άρθρο εστιάζουμε στους άλλους δύο παράγοντες και κυρίως στις εκλογές για νέο αρχηγό στο ΚΙΝΑΛ. Όποιος και να εκλεγεί θα επηρεάσει το πολιτικό σκηνικό στη χώρα. Δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε κάποια πρόβλεψη καθώς δε γνωρίζουμε το τελικό εκλογικό σώμα των εσωκομματικών εκλογών.
(Προς το παρόν ο Γιώργος Παπανδρέου έχει το όνομα, ο Νίκος Ανδρουλάκης την καλύτερη τοποθέτηση στην εκλογική αγορά – δηλαδή τοποθέτηση που μπορεί να προσελκύσει με μεγαλύτερη ευκολία μεγαλύτερο αριθμό ψηφοφόρων – και ο Ανδρέας Λοβέρδος κάνει την πιο δυναμική εκλογική καμπάνια).
Μπορούμε όμως, με βάση τις τοποθετήσεις των υποψηφίων να δούμε ποιο κοινό συμφέρει τον καθένα αλλά και να κάνουμε σενάρια για το μέλλον του πολιτικού σκηνικού σε περίπτωση εκλογής του καθενός από τους τρεις κύριους υποψηφίους.
Γιώργος Παπανδρέου: Είναι ο υποψήφιος που τον συμφέρει να συμμετέχουν στις εκλογές του ΚΙΝΑΛ ψηφοφόροι που στις προηγούμενες εκλογές ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ. Έχει πιστό κοινό και η τοποθέτηση του στην εκλογική αγορά είναι τέτοια που σε περίπτωση νίκης του είναι πιθανό να διεισδύσει σε ψηφοφόρους ΣΥΡΙΖΑ οι οποίοι είναι δυσαρεστημένοι όχι τόσο από τις πολιτικές τοποθετήσεις του Αλέξη Τσίπρα αλλά από τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και τον τρόπο συμπεριφοράς στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως μια ενδεχόμενη νίκη του πρώην Πρωθυπουργού θα οδηγήσει και σε κάτι ακόμα.
Δεξιοί ψηφοφόροι ΝΔ οι οποίοι είναι δυσαρεστημένοι από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και σκέφτονται να ψηφίσουν κόμμα εγγύτερα της ιδεολογίας τους (η απλή αναλογική ευνοεί ψήφο ιδεολογίας) θα το ξανασκεφτούν. Ο λόγος είναι πως μια ενδεχόμενη συνεργασία Αλέξη Τσίπρα και Γιώργου Παπανδρέου «τρομάζει» ως κυβερνητική εναλλακτική όσους έχουν υψηλά σε σημαντικότητα εθνικά θέματα και πάταξη εγκληματικότητας. Έτσι είναι πολύ πιθανό να ψηφίσουν ξανά ΝΔ για να αποκλειστεί το σενάριο επιστροφής Τσίπρα. Επίσης μια νίκη του Γιώργου Παπανδρέου ίσως οδηγήσει σε «έξοδο» από το ΚΙΝΑΛ μιας μερίδας ψηφοφόρων που βρίσκονται εγγύτερα στην τοποθέτηση του Ανδρέα Λοβέρδου στην εκλογική αγορά (και έξοδο στελεχών ίσως μετά τις διπλές εκλογές).
Τέλος, με την σημερινή του τοποθέτηση θα έχει δυσκολία στο να προσελκύσει δυσαρεστημένους «κεντρώους» ψηφοφόρους ΝΔ. Σε βάθος χρόνου είναι πιθανό, ειδικά μετά από μια στροφή ΣΥΡΙΖΑ στην μετά Τσίπρα εποχή, είτε να απορροφηθούν τα ποσοστά του ΚΙΝΑΛ από το ΣΥΡΙΖΑ, είτε να οδηγηθούμε σε κάποια είδους «Προοδευτικής» ένωσης. Σε καθένα από αυτά τα δύο σενάρια θα οδηγηθούμε σε επαναφορά ενός διπόλου όπως αυτό της μεταπολίτευσης.
Ανδρέας Λοβέρδος: Είναι ο υποψήφιος τον οποίο συμφέρει να συμμετέχουν στις εκλογές του ΚΙΝΑΛ ψηφοφόροι που βρίσκονται δεξιότερα του κόμματος. Έχει διακριτή τοποθέτηση στην εκλογική αγορά και έχει καταφέρει να συσπειρώσει το αντίστοιχο κοινό γύρω του. Μια ενδεχόμενη εκλογή του είναι εξαιρετικά πιθανό να «σβήσει» την απλή αναλογική καθώς λογικά θα οδηγηθεί σε συγκυβέρνηση με τη ΝΔ μετά από τις διπλές εκλογές εάν το κυβερνών κόμμα τη χρειαστεί (δεν καταφέρει να πάρει αυτοδυναμία ή έχει ισχνή πλειοψηφία στη Βουλή). Θα δώσει δηλαδή σταθερότητα στο πολιτικό σκηνικό για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Όμως σε μια εκλογή του Ανδρέα Λοβέρδου υπάρχει κάτι που πρέπει να σημειωθεί:
Η τοποθέτησή του στην εκλογική αγορά (ειδικά με την τοποθέτηση του Πρωθυπουργού προς κεντρο/κεντροαριστερά) είναι τόσο κοντά σε αυτή της ΝΔ που δε δημιουργεί νέα κυβερνητική εναλλακτική. Διεκδικητής της εξουσίας θα παραμείνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Με την τοποθέτηση που έχει δε μπορεί να προσεγγίσει ψηφοφόρους ΣΥΡΙΖΑ (ειδικά στο σενάριο συγκυβέρνησης με ΝΔ). Οι μόνες δεξαμενές ψηφοφόρων που μπορεί να προσελκύσει είναι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι ΝΔ ανεξαρτήτως πολιτικής ιδεολογίας (είτε κεντρώοι, είτε δεξιοί). Βέβαια αυτό σε περίπτωση συγκυβέρνησης δε θα είναι εύκολο καθώς η όποια δυσαρέσκεια είναι πιθανό να αφορά ολόκληρη την κυβέρνηση. Σε περίπτωση σταθερής αυτοδυναμίας ΝΔ, και άρα τοποθέτηση του ΚΙΝΑΛ στην αντιπολίτευση, έχοντας τοποθετήσεις σε σημαντικά θέματα κοντά σε αυτές της ΝΔ δύο είναι τα σενάρια.
Είτε θα καταφέρει να «κοντύνει» εκλογικά τη ΝΔ, με αποτέλεσμα στις μεθεπόμενες εκλογές ένας ανανεωμένος ΣΥΡΙΖΑ να έρθει πρώτο κόμμα και να πάρει αυτός το μπόνους των εδρών, είτε το ΚΙΝΑΛ θα αρχίσει να φθίνει και στο τέλος θα οδηγηθεί στην ιστορία. Να σημειώσω επίσης, πως σε περίπτωση εκλογής του στην αρχηγία του ΚΙΝΑΛ θεωρώ πολύ πιθανό μια ομάδα ψηφοφόρων και στελεχών που βρίσκονται εγγύτερα του Γιώργο Παπανδρέου να αποχωρήσουν ακόμα και πριν τις εκλογές από το κόμμα.
Νίκος Ανδρουλάκης: Αποτελεί τον τρίτο δυνατό υποψήφιο για την αρχηγία του ΚΙΝΑΛ και τον συμφέρει να ψηφίσουν στις εσωκομματικές εκλογές μόνο ψηφοφόροι ΚΙΝΑΛ (καθώς κάθε «προσθήκη» ευνοεί τους αντιπάλους του). Ταυτόχρονα όμως η τοποθέτησή του στην εκλογική αγορά είναι τέτοια που του επιτρέπει, σε βάθος κάποιου χρόνου, να εξελιχθεί σε κυβερνητική εναλλακτική. Αυτό διότι μπορεί να προσελκύσει και δυσαρεστημένους ψηφοφόρους ΣΥΡΙΖΑ αλλά και δυσαρεστημένους ψηφοφόρους ΝΔ. Επίσης μπορεί να «κοντύνει» τη ΝΔ εκ δεξιών καθώς δεν αποτελεί φόβητρο για τους δεξιούς ψηφοφόρους ΝΔ που θέλουν να ψηφίσουν κόμμα που βρίσκεται πιο κοντά τους ιδεολογικά.
Μακροχρόνια δηλαδή είναι η υποψηφιότητα που μπορεί να αλλάξει περισσότερο το εκλογικό σκηνικό. Εάν ο Νίκος Ανδρουλάκης εκλεγεί και κινηθεί στρατηγικά σωστά μπορεί να οδηγηθούμε μακριά από ένα δίπολο με δύο κόμματα που πλησιάζουν το 40% το καθένα και κοντά σε ένα πολιτικό σκηνικό με τέσσερις κύριες παρατάξεις (δεξιά, κεντροδεξιά, κεντροαριστερή και αριστερή).
Για να έχει όμως πιθανότητες να γίνει αυτό θα πρέπει να μην συγκυβερνήσει με τη ΝΔ. Άρα μια εκλογή του στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ θα «αναγκάσει» τον Πρωθυπουργό να οδηγηθεί στην εύρεση εναλλακτικού σεναρίου για συγκυβέρνηση (σε περίπτωση που τη χρειαστεί). Τέλος, μας είναι άγνωστο το πως θα κινηθεί ο Νίκος Ανδρουλάκης εάν δεν καταφέρει να οδηγήσει το ΚΙΝΑΛ σε δρόμο κυβερνητικής εναλλακτικής.
Θα συνεχίσει την αυτόνομη πορεία του κόμματος ή θα αρχίσει να σκέφτεται πιθανές συνεργασίες;
Είναι πολύ πιθανό λοιπόν να είμαστε στις τελευταίες εβδομάδες της παγωμένης λίμνης του πολιτικού σκηνικού της χώρας. Το ποιος θα εκλεγεί και ποιο από τα παραπάνω σενάρια θα επιβεβαιωθεί (εάν επιβεβαιωθεί κάποιο από αυτά) θα το μάθουμε μέσα στο χρόνο. Το σίγουρο είναι πως μπαίνουμε σε περίοδο με μεγάλο ενδιαφέρον.
