Γράφει η Παναγιώτα Παπανάγνου*
Κατά την ολοκλήρωση της διαγραφής της καμπύλης της Γαλλικής Συνταγματικής ιστορίας, το εξαιρετικά φιλελεύθερο Σύνταγμα Επιδαύρου–Άστρους σηματοδότησε τον μετασχηματισμό του εγχειρήματος του αγώνα των εξεγερμένων Ελλήνων από αμιγώς στρατιωτικό σε πολιτειακό γεγονός. Παράλληλα όμως με την χάραξη της δικής του Συνταγματικής πορείας, το επαναστατημένο Ελληνικό έθνος μόχλευσε Βρετανικά δάνεια ώστε να προσδώσει σάρκα και οστά στην οργάνωσή του και να ανταπεξέλθει στην κάλυψη των αναγκών που επιτάσσει η σύσταση ενός κράτους de novo. Αυτό προσέδωσε στη γέννηση του νεοελληνικού κράτους από τη μία τον επιπρόσθετο χαρακτήρα του επενδυτικού γεγονότος και του οικονομικού διακυβεύματος και οπό την άλλη συνέδεσε την Ελληνική κρατική υπόσταση με την επιλογή μίας δυτικής φιλοσοφίας στην διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων, στον αντίποδα της υιοθέτησης ανατολικών ψευδαισθήσεων. Οι ανατολικές αυτές αυταπάτες δεν εκριζώθηκαν ουσιαστικά ποτέ από την νεοελληνική συνείδηση και περιλαμβάνουν την ύπαρξη δήθεν αυτόματων λύσεων δια της επίκλησης μιας υποτιθέμενης υπεροχής των Ελλήνων έναντι των άλλων λαών ή την υιοθέτηση τακτικών ολοκληρωτισμού.
Σε αυτή τη δυτική επιλογή που πιστώνεται στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και που έγινε πρώιμα και σε μεγάλο βαθμό ερήμην του μη ενοποιημένου ακόμα λαού, είναι που οφείλει την γένεσή του το συντεταγμένο Ελληνικό κράτος. Συνολικά ο αγώνας χαρακτηρίζεται οπό την Α΄ Εθνοσυνέλευση ως καθαρά εθνικοαπελευθερωτικός, χωρίς καθόλου ταξικά στοιχεία και σε αντιδιαστολή με το καρμποναρικό κίνημα στην Ευρώπη που αναπτύχθηκε με όρους συνωμοτικούς. Σε αντίθεση με τις καρμποναρικές αδερφότητες που τις ένωνε η πεποίθηση πως ανήκουν σε ένα ξεχωριστό, ανώτερο κόσμο, ο αγώνας των Ελλήνων ήταν εξαρχής δυτικότροπος και σύμφυτος με τον ρεαλισμό παρά τον επαναστατικό ρομαντισμό που κυριάρχησε τη δεκαετία μετά το Βατερλώ.
Αυτή ακριβώς την φιλοδυτική πολιτική του Μαυροκορδάτου συνέχισε η ευρωπαϊκή προμετωπίδα της Ελλάδας, ο Κώστας Σημίτης, για την επίτευξη της εισόδου στην ΟΝΕ και την προώθηση της ανάπτυξης. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ επιστράτευσε τους πιο ευφάνταστους ταξικούς συμβολισμούς, από ρήσεις του Μάο μέχρι κάδρα του Βελουχιώτη και θρηνωδίες για τον θάνατο του Κάστρο, για να διχάσει τον λαό και να ασκήσει μία αναχρονιστική πολιτική σκευωριών και ψευδοεπαναστατισμού, και τελικά να υπαναχωρήσει σε όσα είχε καταγγείλει υπογράφοντας ένα διαρκές μνημόνιο 3 plus που χωρίς τους λεονταρισμούς του θα ήταν αχρείαστο.
Όταν το 2010 έντονα διαφάνηκε το πρόβλημα της διαχείρισης της κρίσης της ανατροφοδότησης του Ελληνικού χρέους η Ευρωζώνη, δομημένη επί της Συνθήκης του Μάαστριχτ ώστε να λειτουργεί μόνο υπό συνθήκες κανονικότητας, δεν διέθετε μηχανισμούς ανάσχεσης κρίσεων. Με δεδομένη την απαγόρευση του δανεισμού των κρατών-μελών από την ΕΚΤ και τη διάσωση τραπεζών, το λεγόμενο «bail-in» , χρειάστηκε τροποποίηση του άρθρου 136 της Συνθήκης για την ΕΕ (ΣΕΕ) με σκοπό την τελική διαμόρφωση του ΕFSF/ESM που είναι και ο βασικός πιστωτής της χώρας μας. Χάρη στους εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους δανεισμού του ΕFSF/ESM και στην δραστική διπλή παρέμβαση στο χρέος με το PSI/OSI το 2012, η χώρα επιβίωσε και πορεύεται ως τώρα και θα πορεύεται για πολλά χρόνια ακόμα ενώ το ίδιο το δημόσιο χρέος μετατράπηκε από τροχοπέδη του παρελθόντος σε κλειδί για την μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Χωρίς αυτή τη δίδυμη παρέμβαση στο χρέος του 2012 η Ελλάδα δεν θα ήταν παρά μία μαύρη οπή στο χάρτη της ΕΕ.
Έτσι, επ’ ευκαιρία του Ελληνικού προβλήματος και με τη χώρα να λειτουργεί ως ερευνητικό εργαστήριο, όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί «Εργαστήριον η Ελλάς» τα σχεδόν ανύπαρκτα αντανακλαστικά διαχείρισης κρίσεων, η «δυσρεφλεξία» της ΕΕ ισχυροποιήθηκαν προς κοινό όφελος όλων των κρατών-μελών. Όπως θα έλεγε αν ζούσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ως Σύμβουλος Επικρατείας του Όθωνα αναφορικά με την επίπονη αλλά ωστόσο αναγκαία στήριξη των αγωνιζόμενων Ελλήνων από ισχυρούς παράγοντες της εποχής, «πονούσε το μπαρμπέρισμα εις του κασίδη το κεφάλι, μα είχαμε και αυτουνών την ανάγκη». Η πεποίθηση αυτή του πρωταγωνιστή του ’21 είναι η ύψιστη μορφή συνταγματικού πατριωτισμού που σημαίνει πολλά περισσότερα από τον εθνικό πατριωτισμού γιατί ενέχει την διαχρονική πίστη στο Σύνταγμα πριν καν αυτό διαμορφωθεί και σε όλες τις αναθεωρημένες του μορφές.
Γιατί χωρίς το PSI/OSI η χώρα όδευε στην ασύντακτη χρεοκοπία. Όλα αυτά, αναστοχαζόμενη η Άνγκελα Μέρκελ κατά την αποχώρησή της από την Καγκελαρία τα συνεκτίμησε κάνοντάς την σοφότερη απ’ ότι ήταν στην ανάληψη των καθηκόντων της πριν 16 χρόνια και πριν τις ασκήσεις διαχείρισης οικονομικής κρίσης επί του Ελληνικού εργαστηριακού πάγκου που συνέβαλλε τα μέγιστα στην έκδοση κοινού χρέους, τη γενική ρήτρα διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας και το ταμείο Νέας Γενιάς ως απόδειξη των γρήγορων αυτή τη φορά αντανακλαστικών της ΕΕ στην οικονομική κρίση λόγω COVID-19.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία αρχικά έμοιασε με όαση ορθολογισμού σε σχέση με τους προκατόχους της, λειτούργησε επί μακρόν υπό συνθήκες ενεργοποίησης της ρήτρας γενικής εξαίρεσης (general escape clause) του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), δηλαδή υπό συνθήκες χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων, χωρίς να δοκιμαστεί στα δύσκολα στο πεδίο της δημοσιονομικής πειθαρχίας λόγω της πανδημίας. Παρ’ όλη την επιτυχημένη διαχείριση του πρώτου πανδημικού κύματος που σχεδόν συνέπεσε με την ανάληψη της εξουσίας από τη ΝΔ και όλα τα θετικά βήματα τα οποία έκανε με χαρακτηριστικότερα την ψηφιοποίηση πάμπολλων υπηρεσιών και τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, άρχισε να δείχνει αρκετά τρωτά σημεία και σε γνώση και σε τακτική. Στα σημεία αυτά συμπεριλαμβάνεται η δημόσια επίκριση του έξαρχου του Οικουμενικού Θρόνου στις ΗΠΑ και Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου ως ανέξοδη αντιτουρκική βολή με αφορμή την παρουσία του στα εγκαίνια του τουρκικού κέντρου στη Ν. Υόρκη που υποδεικνύει έλλειψη αίσθησης του θεσμικού πλαισίου των σχέσεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελληνικής Δημοκρατίας καθώς και η ψευδής εντύπωση που αρχικά δημιουργήθηκε στους κυβερνητικούς πως η επωφελής κατά τα άλλα Ελληνογαλλική συμφωνία περιλαμβάνει και τις θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) όπου λαμβάνουν χώρα και οι τουρκικές προκλήσεις και οι οποίες δεν συνιστούν όπως τα χωρικά ύδατα μέρος της Ελληνικής «επικράτειας» αλλά ζώνες άσκησης ειδικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας. Με δήλωσή του το Γαλλικό υπουργείο εθνικής άμυνας ήρθε να προσγειώσει τον ΥΠΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλο. Και το σημαντικότερο, η ατολμία που επέδειξε η κυβέρνηση στην αυστηροποίηση των υγειονομικών μέτρων και της επέκτασης της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού για παράδειγμα στις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας ή και σε όσους ενδιαφέρονται να λάβουν μέρος σε διαγωνισμό του ΑΣΕΠ όπως πρόσφατα εισηγήθηκε ο Ν. Αλιβιζάτος. Σε κάθε περίπτωση δεν συνιστούν προοδευτισμό οι δηλώσεις κυβερνητικών πως αποκλείεται ένα νέο lock down με οποιοδήποτε φόρο ζωών καθημερινά και η Διαρκής Ιερά Σύνοδος να προηγείται της κυβέρνησης σε αυστηρότητα.
Mε αφορμή την μεταρρύθμιση του Ποινικού Κώδικα διαφάνηκε και η ανικανότητα του ΚΙΝΑΛ που δεν υπερψήφισε την αυτονόητη αυστηροποίηση της μεταχείρισης ειδεχθών εγκλημάτων, με φωτεινή εξαίρεση τον Α. Λοβέρδο, να διαμορφώσει σαφή στάση σε φλέγοντα ζητήματα. Ο χώρος συνεπώς του Προοδευτικού Κέντρου δεν καλύπτεται επαρκώς από καμία κοινοβουλευτική δύναμη με την στενότητα του πολιτικού συστήματος να μην μπορεί να προσλάβει και να θεραπεύσει καμία κοινωνική παθογένεια.
Η ιστορία είναι αυστηρός κριτής κάθε συγκυριακής, μη γενναιόδωρης και μυωπικής επιλογής όταν χρειάζονται απαντήσεις σε ιστορικά ερωτήματα και ξεκάθαρες τοποθετήσεις σε εθνικά κρίσιμα διακυβεύματα. Σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη ο Γιώργος Παπανδρέου αναφερόμενος στο πώς διαχειρίστηκαν οι Ευρωπαίοι εταίροι την Ελληνική οικονομική κρίση είπε «τώρα με την πανδημία κατάλαβαν τα λάθη τους, του παρελθόντος […] και πήρανε πολύ πιο σωστά μέτρα. Μακάρι αυτά τα μέτρα που πήρανε σήμερα για την πανδημία, αν τα ‘χαν πάρει τότε για την ύφεση θα ήταν μια διαφορετική Ευρώπη». Ακούγοντας την τοποθέτηση αυτή κάποιος ευθύς αντιλαμβάνεται ότι ο τέως πρωθυπουργός αναθεματίζει την κακιά του τύχη, γιατί η πανδημία να είναι COVID-19 και να μην ξεσπάσει επί των ημερών του το 2009, γιατί να μην είναι COVID-9 ώστε το Ταμείο Ανάκαμψης ως απάντηση στην πανδημία παρά το ΔΝΤ να αναστηλώσει οικονομικά την Ελλάδα αποτρέποντας έτσι την πτώση του από την πρωθυπουργία. Αυτή του η στάση αποτελεί τον ορισμό της στρατηγικής των συγκυριακών επιλογών. Αντίθετα αυτό που τώρα η χώρα έχει ανάγκη είναι να βρει τον βηματισμό της μέσα στο σύνθετο γεωπολιτικά περιβάλλον υπό συνθήκες ραγδαίου ψηφιακού και ενεργειακού μετασχηματισμού. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει εφικτό μόνο εάν πολιτική ηγεσία και λαός διακατέχονται από μία διάθεση υπέρβασης της συγκυρίας, μία διαρκή πολιτειακή αγωνία. Όχι ταξιδεύοντας στην συγκυρία αλλά «περιμένοντας τη συγκυρία στη γωνία», όπως εύστοχα ειπώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Τσάτσου «Ελληνική Πολιτεία 1974-1997» που μάλλον δεν μελετήθηκε ή κακώς δεν ενέπνευσε τον πρόεδρο του ΚΙΔΗΣΟ και παραδόξως ταυτόχρονα διεκδικητή της προεδρίας του ΚΙΝΑΛ, τέως πρωθυπουργό.
Η διαχρονικότητα αλλά και η οικουμενικότητα της ρήσης του Διονυσίου Σολωμού «εθνικόν είναι το αληθές» είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε εμφανής στο παράδειγμα της εθνικής ωφέλειας του εμβολιασμού για κάθε λαό και αυτονόητα και για τον Ελληνικό λαό. Η έγκριτη πληροφόρηση των πολιτών με εκλαϊκευμένο τρόπο για όσους δεν γνωρίζουν βιοχημεία και συνεπώς το τί είναι το «μηνυματοφόρο RNΑ» (messenger RNΑ, mRNΑ) είναι το κλειδί έναντι σε κάθε συνωμοσιολογία ή επιφύλαξη στον εμβολιασμό: τo mRNΑ είναι ένα πολυμερές νουκλεοτιδίων και ήδη υπάρχουν 10 συνολικά θεραπευτικά μικρά μόρια νουκλεοτιδίων, «ολιγονουκλεοτίδια», που έχουν εγκριθεί από τον FDΑ ή/και τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό οργανισμό ΕΜΑ [Aartsma-Rus and Corey (2020) Nucleic Acid Ther 30:67-70], συμπεριλαμβανομένης της δραστικής ουσίας «πεγκαπτανίμπη» της Pfizer για την αντιμετώπιση της νεοαγγειακής μορφής ΗΕΩ (ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας). Ο δε ανασυνδυασμένος αδενοϊός που χρησιμοποιήθηκε στα μη mRNΑ εμβόλια, όπως ανακοίνωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ τον περασμένο Μάιο, πρόκειται να χορηγηθεί ενδοφλέβια στα πλαίσια γονιδιακής θεραπείας σε μικρούς ασθενείς με νωτιαία μυϊκή ατροφία σε 5 νοσοκομεία της χώρας. Μόνο το 2017 δημοσιεύθηκαν διεθνώς περίπου 10.000 ερευνητικές εργασίες που αφορούν RNΑ-βασιζόμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις [Bonneau et al. (2019) EJIFCC 30:114-127]. Η μοναδική έγκυρη πηγή πληροφόρησης από το διαδίκτυο είναι το αποθετήριο άρθρων σε διεθνή έγκριτα επιστημονικά περιοδικά (international, peer-reviewed journals) του Εθνικού Κέντρου Βιοτεχνολογικής Πληροφόρησης των ΗΠΑ (National Center for Biotechnology Information, NCBI) του pubmed στον ιστότοπο https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/.
* Η Παναγιώτα Παπανάγνου είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Αθηνών, Ερευνήτρια στο ΟΑΝΑ “Άγιος Σάββας”, Συγγραφέας του Φόρουμ “Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση” του Ευ. Βενιζέλου
