Βαλεντίνος ήταν και πέρασε! Μολονότι το πνεύμα της συγκεκριμένης ημέρας εξακολουθεί να με συγκινεί, όσο και το πρωϊνό ξύπνημα από χρήση κομπρεσέρ στο διπλανό διαμέρισμα, με έκπληξη συνειδητοποιώ πως τελικά υπήρξε για μένα κυριολεκτικά αποκαλυπτικό!
Κατά δαιμόνια σύμπτωση ο προ ημερών εορτασμός του αγίου των ερωτευμένων συνέπεσε με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης του αριστουργήματος της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας, Άννα Καρένινα*, γεγονός που με έριξε σε στοχασμό βαθύ περί «παράνομου» έρωτος και εξωσυζυγικών σχέσεων. Βλέπετε, η Άννα Καρένινα, κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος του Λέοντος Τολστόι και, πιθανόν, διασημότερη «μοιχαλίδα» όλων των εποχών, γυρίζει την πλάτη της στις κοινωνικές συμβάσεις, εγκαταλείπει σύζυγο, παιδί και «πρέπει», για να αφεθεί στον παράφορο έρωτά της για τον γοητευτικό αξιωματικό Βρόνσκι, με φόντο την τσαρική Ρωσία των τελών του 19ου αιώνα.
Μέγιστη πένα ο Τολστόι, τοποθετεί στον πυρήνα του έργου του έναν τέτοιον έρωτα, αλλά δεν περιορίζεται μόνο σε αυτόν, ούτε και τον προσεγγίζει επιφανειακά. Μιλά για τη ζωή, τον γάμο, τη μητρότητα και συνθέτει με ξέχωρη λεπτομέρεια και συγκλονιστικές αποχρώσεις έναν κόσμο διεφθαρμένο, παραδομένο στην ηδονή και στην υποκρισία, που δέχεται μια εξωσυζυγική σχέση, αρκεί να τηρούνται τα προσχήματα, έναν κόσμο παρηκμασμένο και καταδικασμένο να αλλάξει.
Με τη μύτη βαθιά χωμένη στο ογκωδέστατο βιβλίο μου με βρήκε ο Φλεβάρης, μαζί και ο βομβαρδισμός από σοκολατένιες καρδιές ενόψει Βαλεντίνου, κάτι που επέλεξα να αγνοήσω επιδεικτικά!
Την ίδια ώρα, σε ένα άλλο σημείο του σύμπαντος της επικαιρότητας ξεκινούσαν δυναμικά οι κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών με βασικό αίτημα την άμεση απόσυρση του Προεδρικού Διατάγματος 85/2022, που υποβαθμίζει τα πτυχία των καλλιτεχνικών σχολών.
Κι έτσι περνούσαν οι μέρες…
Να μαίνεται ο καταιγισμός από ιδέες για ρομαντικά δείπνα και αποδράσεις, κι εγώ να βυθίζομαι πεισματικά στους αποκαλυπτικούς εσωτερικούς μονολόγους των ηρώων της Καρένινα, ενώ αστυνομικές δυνάμεις παρατάσσονταν έξω από το κτίριο Τσίλλερ, για να προστατέψουν (;) τον ιστορικό χώρο του Εθνικού Θεάτρου, από την ειρηνική πορεία των καλλιτεχνών, σε μια κίνηση που συμβολικά απηχεί μέρες σκοτεινές κι αταίριαστες σε δημοκρατία!
Να συνεχίζεται η ομοβροντία του «σέξι» και ο χαλασμός του «αφροδισιακού» κι εγώ απαθής να απολαμβάνω τη χειρουργική επιμέλεια με την οποία ο Τολστόι αποκαλύπτει εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις, ανθρώπινα πάθη και αδιέξοδα, την ώρα που οι σπουδαστές της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου ξεκινούσαν την κατάληψη της σχολής τους, διεκδικώντας πτυχία με αντίκρισμα και διασφάλιση του εργασιακού τους μέλλοντος.
Παραμονές της… χάρης του, όταν πια το timeline μου έγκωσε, μετά συγχωρήσεως, από τα «Happy Valentine’s day», τις σοκολατένιες καρδιές, τα ατμοσφαιρικά κεριά, τα ροδοπέταλα και τις σαμπάνιες, η Άννα Καρένινα έπεσε στις ράγες του τρένου, δίνοντας τραγικό τέλος στη ζωή της και θριαμβευτικό επίλογο σε ένα από τα πιο ωραία βιβλία που έχω διαβάσει.
Την ίδια μέρα ήρθε η παραίτηση – διαμαρτυρία των 41 καθηγητών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, για το επίμαχο προεδρικό διάταγμα.
Κάπου εδώ η κατάσταση εκτροχιάστηκε κυριολεκτικά!
Γιατί το λες και εκτροχιασμό το συνήθειο να εκφράζουμε δημόσια και με ύφος 35 έγκριτων ό,τι μας έρθει στο κεφάλι, δίχως σκέψη, πληροφόρηση, στοιχειώδη γνώση της γλώσσας και ευγένεια…
Μπορεί η δημόσια και ιδιωτική τηλεόραση να αντιμετώπισαν το γεγονός των σταδιακά κλιμακούμενων κινητοποιήσεων των καλλιτεχνών από ασήμαντο έως και ανύπαρκτο, ο μέσος χρήστης του fb, του twitter και των λοιπών σόσιαλ, όμως, δεν το άφησε έτσι το πράγμα! Κάτι η παραπληροφόρηση, κάτι η επιστολή του Αλκίνοου που έδωσε πόνο πολύ, κάτι… η ζέστη και τα λόγια του παπά, πολύ δε θέλει ο άνθρωπος!
Όταν λοιπόν ξεκίνησαν οι αλυσιδωτές αντιδράσεις του καλλιτεχνικού κόσμου, με διαδοχικές παραιτήσεις ολομελειών διδασκόντων καθηγητών στις μεγάλες δημόσιες δραματικές σχολές (Κ.Θ.Β.Ε. – Δραματική σχολή ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Πάτρας), με επέκταση των καταλήψεων σε μεγάλα δημόσια θέατρα, σε πανεπιστημιακά τμήματα καλλιτεχνικών σχολών και καλλιτεχνικών σχολείων σε όλη την Ελλάδα, με τα σωματεία των ηθοποιών, των μουσικών και των χορευτών να συμπορεύονται σε κοινές ογκώδεις απεργίες και να ενώνονται με πολίτες και άλλα σωματεία εργαζομένων σε δύο μεγαλειώδεις συναυλίες – διαμαρτυρίας στο κέντρο της Αθήνας, αλλά και τους αρχαιολόγους και εργαζόμενους στα μεγάλα μουσεία της χώρας,να ανοίγουν επιπλέον απεργιακό μέτωπο, αντιδρώντας στην αποκοπή των μεγαλύτερων αρχαιολογικών μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και υπερασπιζόμενοι το δημόσιο χαρακτήρα τους, δεν άντεξε ο μέσος χρήστης, το άρπαξε το πληκτρολόγιο και γαία πυρί μιχθήτω!
Ενοχλήθηκε βλέπετε με τους καλλιτέχνες που κατέκλυσαν τους δρόμους, ζητώντας προστασία των εργασιακών τους δικαιωμάτων, αλλά έβαλε άνω τελεία στην οργή του, για να παρακολουθήσει από τον αναπαυτικό καναπέ του το νέο επεισόδιο του αγαπημένο του σίριαλ.
Θορυβήθηκε με την επιμονή τους να ζητούν απόσυρση του Π.Δ. 85/2022 και διαβούλευση για οριστική και δίκαιη λύση των τεράστιων προβλημάτων του κλάδου τους. Υποστήριξε μάλιστα σθεναρά τη θέση του με το ακλόνητο επιχείρημα «τι μιλάνε τώρα κι αυτοί, άντε και μεγάλη αξία τους δώσαμε, σιγά τους καλλιτέχνες» στην ταβέρνα που βρήκε την παρέα του, αλλά άφησε την κουβέντα στη μέση, όταν ξεκίνησε να παίζει η ζωντανή ορχήστρα.
Κάπου εκεί έγινε το «κλικ» στο μυαλό μου και μπήκαν τα πράγματα στη θέση τους.
Συνειδητοποίησα τότε πως ζω σε μια κοινωνία, μέρος της οποίας όχι μόνο έμαθε να βλέπει τους ανθρώπους της Τέχνης ως τρίτο πρόσωπο στη σκιά μιας «επίσημης» σχέσης, αλλά και να τους αντιμετωπίζει βάση των επιφανειακών – τύπου άρλεκιν – προτύπων του Βαλεντίνου και ουχί με το βάθος του στοχασμού του Τολστόι! Κοινώς, τι να την κάνεις την Καρένινα να μονολογεί εσωτερικά για την υπαρξιακή διάσταση του έρωτα, όταν έχεις τη Νίτσα Μαρούδα να σου απευθύνεται με νάζι και παπίσια χειλάκια, ως άλλο Αλεξανδράκη με το all time classic «Αλέκο, αγάπη μου σε παρακαλώωωω…»;
Με βάση τη λογική αυτή ο καλλιτέχνης, όπως και το τρίτο πρόσωπο σε μια σχέση, δεν είναι άνθρωπος κανονικός, αλλά ενσάρκωση μιας φαντασίωσης και ως φαντασίωση δε διαθέτει δική του ταυτότητα, αλλά εκείνη που του δίνει ο ιδιοκτήτης της φαντασίωσης! Του ιδιοκτήτη είναι η φαντασίωση, ό,τι θέλει την κάνει!
Τον προσκυνά και τον λατρεύει σαν θεό λοιπόν τον άνθρωπο της Τέχνης όταν παίζει, χορεύει, τραγουδά. Απαιτεί το μόνιμο χαμόγελο και την καλή του διάθεση, σαν την καλή τη μαιτρέσα που δεν της επιτρέπεται να είναι κακόκεφη, να μιλά για τη μέρα της, να γκρινιάζει, να έχει προβλήματα. Αυτά σου τα δίνει η επίσημη η σχέση. Από την κρυφή θες άλλα.
Θες σμιλευμένους τρικέφαλους, καμπύλες στα σωστά τα σημεία, six pack, λικνιζόμενους γοφούς, θεληματικό πηγούνι, σαρκώδη χείλη, αποκαλυπτικά ρούχα, ατελείωτα πόδια, μάτσο – άλφα αντριλίκι, νάζι γατούλας, διεγερμένες θηλές και παλλόμενους ζωώδεις ανδρισμούς, σέξι εσώρουχα, αφροδισιακά φαγητά και τρελές επιδόσεις στο κρεβάτι. Θέλεις και ενσωματωμένο mute, να το πατάς μόλις κάνεις το κέφι σου κι ο/η καλλιτέχνης να βουβαίνει.
Γιατί προορισμός του καλλιτέχνη είναι να είναι σέξι, γοητευτικός, μυστηριώδης, χαρισματικός κι έτοιμος να ικανοποιήσει τις αισθήσεις σου. Κι αφού, ως γνωστόν, όλοι οι ηθοποιοί είναι Brad Pitt, όλες οι τραγουδίστριες Beyonce και όλοι οι χορευτές Sergei Polunin – οπότε και αμείβονται αναλόγως – κυκλοφορούν μόνιμα σε κόκκινα χαλιά με τουαλέτες, τακούνια, άψογο μακιγιάζ και σμόκιν και νιώθουν fabulous! Δεν τρώνε μπάμιες, ούτε πίνουν μπύρες στην κουζίνα, αλλά απολαμβάνουν σταφύλια, χαβιάρι και γαλλική σαμπάνια στο ανάκλιντρο. Έχουν μόνο καθρέφτη, κρεβατοκάμαρα και κλειδαρότρυπα, για να μαθαίνουμε τα πάντα για την ερωτική τους ζωή! Ούτε ψυγείο, ούτε πτυχίο, ούτε και εργασιακά δικαιώματα έχουν! Κυρίως όμως δεν έχουν ανάγκη, γιατί οι καλλιτέχνες τα έχουν όλα λυμένα!
Του φτάνει του ιδιοκτήτη της φαντασίωσης που ηθοποιός σημαίνει μόνο φως. Τι κι αν σημαίνει επίσης νερό, τηλέφωνο, θέρμανση, ενοίκιο φαγητό, μετακίνηση, πάγιες υποχρεώσεις στο κράτος (ΕΝΦΙΑ – Εφορία – τέλη κυκλοφορίας), παιδιά, δαπάνες υγείας κ.λ.π κ.λ.π.; Ωμό ρεαλισμό έχει στο σπίτι του, άσε που χαλάει ο στίχος και δεν κάνει σουξέ!
Είναι τελικά οι επαγγελματίες αυτοί απλά φωνές που τις προσκυνάμε όσο τραγουδούν και ζωντανεύουν τους ήρωες που αγαπάμε, αλλά μας ενοχλούν όταν μιλούν, όταν διαμαρτύρονται, όταν διεκδικούν, όταν ξεστομίζουν λέξεις όπως «συλλογική σύμβαση», «ασφάλεια», «κατοχύρωση τίτλου σπουδών», όταν μοιράζονται μαζί μας την αγωνία τους για το μέλλον και τη δουλειά τους;
Αόρατοι στην απόλυτη έκθεσή τους, ιδέες χωρίς παρελθόν παρόν και μέλλον, χωρίς ταυτότητα εκτός από αυτή που τους δίνει το εφήμερο πέρασμα τους από την σκηνή, την κάμερα ή το πάλκο, φανταστικοί χαρακτήρες που πρέπει να μας πείσουν για την υπόστασή τους, οι καλλιτέχνες καλούνται τελικά όχι απλά να διασφαλίσουν την αξιοπρέπεια στην εργασία τους, αλλά να υπερασπιστούν την αλήθεια της ίδιας τους της ύπαρξής και να επιχειρηματολογήσουν για τα αυτονόητα;
Ο Πιραντέλλο θα έκανε πάρτι στην Ελλάδα του 2023 κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε!
Ας επιμένουν λοιπόν κάποιοι, μαζί και η πολιτική ηγεσία της χώρας, να τους αντιμετωπίζουν ως αόρατους ή κατευθυνόμενους, όταν αυτό βολεύει. Οι καλλιτέχνες αρματώνονται τα πανίσχυρα «όπλα» τους, τους στίχους, τις ατάκες, τις φιγούρες, τα χρώματα, τα πινέλα και τις νότες τους και βγαίνουν στο δρόμο, απαιτώντας να τους δούμε, ως αυτό που είναι πραγματικά: εργάτες της Τέχνης!
Αφιερωμένο στα μαγικά, εύθραυστα πλάσματα, που εκρήγνυνται και λούζεται ο κόσμος μας στο φως, που περπατούν στα σκοτεινά μονοπάτια της ύπαρξής μας και ανοίγουν δρόμους στο έρεβος. Σειρά μας να σταθούμε στο πλευρό σας. Σας βλέπουμε! Σας ακούμε!
*Λέων Τολστόι, Άννα Καρένινα, μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου εκδ. Άγρας Αθήνα 2010.
