Πόσες φορές πρέπει να κοιτάξει ψηλά ένας άνθρωπος
Για να μπορέσει να δει τον ουρανό;
Η απάντηση, φίλε μου, είναι λόγια του αέρα…
Blowin’ in the wind – Bob Dylan*
Ζηλεύω τους ανθρώπους που έχουν όλες τις απαντήσεις, εκεί που προσωπικά διαθέτω μονίμως ερωτήσεις.
Ειλικρινά, αν έχω ζηλέψει κάτι στη ζωή μου είναι αυτό.
Συζητάς με κάποιον κι ο λόγος του είναι μονίμως αξιωματικός, έχει, ρε παιδί μου, μια απόλυτη βεβαιότητα, μια σιγουριά.
Ούτε να αναρωτιέται, ούτε να αμφισβητεί, ούτε καν να αφήνει ένα περιθώριο για λάθος ή για αστάθμητο παράγοντα.
Ούτε και πολλά πάρε-δώσε με την αυτοκριτική!
Ξέρει ο άνθρωπος, τι δεν καταλαβαίνεις;
Διαθέτει απαντήσεις αμέτρητες, για όλους και για όλα! Ερωτήσεις μόνο για εκείνους που αμφισβητούν τις απαντήσεις του.
Απλά πράγματα! Τακτοποιημένα και εφησυχασμένα!
Ξανά να το πω: τους ζηλεύω αυτούς τους ανθρώπους. Δε με πείθουν, όμως, γιατί οι βαρύγδουπες απαντήσεις και τα μεγάλα λόγια τους, δεν υποστηρίζονται από την προσωπική τους πορεία. Τόσο απλά!
Θα μου πείτε, όχι, να κάθεσαι να τρώγεσαι με τα ρούχα σου, ενώ έχεις όλα σου τα καλά!
Τι σε νοιάζει εσένα;
Ποιος δε θέλει ένα μυαλό ξεκούραστο και μια συνείδηση επαναπαυμένη;
Που πουλάνε να πάρω από δυο, να έχω να πορεύομαι;
Τα βλέπετε; Ανίατη κατάσταση!
Ερωτήσεις, ερωτήσεις, ερωτήσεις!
Ερωτήσεις που, αντί να απαντώνται, γεννούν κι άλλες, περισσότερες και δυσκολότερες!
Στο μυαλό μου κατοικεί η Λερναία Ύδρα και Ηρακλής πουθενά στον ορίζοντα!
Ευτυχώς που δεν είναι ασθένεια η μόνιμη απορία!
Δε βοηθάει και το επάγγελμα, ούτε και το ευρύτερο περιβάλλον, εδώ που τα λέμε!
Να τα βιβλία, να τα θέατρα, να το σινεμά κι οι μουσικές, να τα εικαστικά και οι φωτογραφίες, είπαμε κοριτσάκι μου, αυτά δεν είναι για χόρταση, ούτε και για να τα παίρνει κανείς στα σοβαρά.
Περνάμε την ώρα μας – ωραία και καλά – κάνουμε και τη φιγούρα μας πως «τα ξέρουμε», «τα είδαμε», «τα γνωρίζουμε και παίζει κι ένας φίλος μας» και έξω από την πόρτα!
Δεν είναι για χόρταση οι ιδέες, για την έξωθεν καλή μαρτυρία είναι!
Μετά μπαίνει στη μέση η πράξη κι αλλάζουν τα γράμματα!
Φταίνε οι κακές οι παρέες και, η αλήθεια είναι. πως τις ξεκίνησα από μικρή.
Με τη μύτη χωμένη στα βιβλία και τη γλώσσα ροδάνι, μπας και προλάβει το μυαλό που πέταγε φλόγες από τις σκέψεις!
Κοντά στις δικές μου απορίες, άρχισαν να συσσωρεύονται και οι απορίες των άλλων και μαζί να γεννούν νέες!
Διαβάζεις για παράδειγμα Καβάφη στα δεκαπέντε, στα είκοσι πέντε, στα σαράντα και στα πενήντα σου χρόνια:
«Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη, και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορόνα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους.
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κι οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κι οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα, και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς βαρβάρους;
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις»*.
Όχι, πείτε μου, εσείς ερωτήματα δεν έχετε ή μόνη εγώ τριάντα πέντε χρόνια τώρα μένω να απορώ:
-Γιατί στήνουμε φιέστα να υποδεχτούμε τους βαρβάρους, αντί να οπλιζόμαστε για να τους απωθήσουμε;
-Ο αυτοκράτωρ, τι σόι αυτοκράτωρ είναι που έβαλε και τα καλά του, για να παραδώσει το κράτος του;
-Γιατί οι πολίτες είναι συλλογισμένοι, αντί να πανηγυρίζουν που δεν εισέβαλαν οι βάρβαροι;
-Ποιοι σπέρνουν ψευδείς πληροφορίες πως υπάρχουν βάρβαροι – ενώ προφανώς δεν υπάρχουν – και γιατί;
-Και τελικά, γιατί θεωρείται λύση η ύπαρξη των ανύπαρκτων βαρβάρων;
-Τόσο ανίκανοι είναι οι πολίτες και οι πολιτικοί της πόλης αυτής να βγουν από το τέλμα τους, που προσδοκούν ως σωτηρία την άνευ όρων παράδοσή τους στους «βαρβάρους» και βυθίζονται στην απόγνωση, όταν ανακαλύπτουν πως «βάρβαροι» δεν υπάρχουν;
Ρωτώ τίποτα περίεργο; Ένα δίκιο θα μου το δώσετε, δεν μπορεί!
Για να είμαι ειλικρινής, είναι κουραστικό να σε πνίγουν οι απορίες.
Υπάρχει ένα κομβικό σημείο, που αγγίζεις την εγκεφαλική υπερχείλιση και εκεί χρειάζεται προσοχή, γιατί το θυμικό παίρνει αμπάριζα, στερώντας σου και τη λογική και το δίκιο σου! Εκεί κάνεις πάντα λάθος.
Καθώς, λοιπόν, βρίσκεσαι στην αμήχανη θέση να μην αντέχεις να αναρωτιέσαι, ενώ είναι αδύνατον να πάψεις να το κάνεις, μόνη λύση απομένει να ανατρέξεις σε ερωτήσεις άλλων και να τις εμπιστευτείς.
Κάντο όπως ο Bob Dylan, στη δική μου περίπτωση. Τον θυμήθηκα, μιας και έκλεισε πρόσφατα τα 82 του χρόνια και, όπως πάντα, βοήθησε πολύ.
Πόσες φορές μπορεί ένας άνθρωπος να στρέψει το κεφάλι του
και να προσποιηθεί απλά πως δεν βλέπει;
Πόσα αυτιά πρέπει να έχει κανείς
για να μπορέσει να ακούσει το κλάμα των ανθρώπων;*
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να ανήκει στον προοδευτικό χώρο και να μην αισθάνεται μια βαθιά κόπωση τις μέρες αυτές.
Δεν ανήκω ούτε στην κατηγορία αυτών που πανηγυρίζουν και θριαμβολογούν πάνω από μια κοινωνία βαθιά πληγωμένη και ανυπεράσπιστη, ούτε και σε εκείνη, όσων επιχειρούν να τραβήξουν την προσοχή μας, με απειλές και αφορισμούς.
Στην πρώτη κατηγορία δεν έχω να απευθύνω ερώτηση. Τις έθεσε εξαιρετικά ο Bob Dylan. Έχω όμως μία, αφιερωμένη ειδικά στη δεύτερη:
Όταν ο κόσμος σκοτεινιάζει, ποια είναι η θέση των ανθρώπων που ονειρεύονται έναν κόσμο φωτεινό και καλύτερο για όλους;
Τίποτα καινούργιο στο πολιτικό σκηνικό που ζούμε.
Φως και σκοτάδι συναντιούνται, άλλωστε, τουλάχιστον δύο φορές κάθε μέρα! Μερικές φορές και περισσότερες, όπως στις 24 του Μάη, όταν ο Bob Dylan γιόρταζε τα γενέθλιά του και η Tina Turner έφευγε από τη ζωή.
Εβδομήντα και περισσότερα από τα 83 χρόνια της ζωής της η τεράστια αυτή καλλιτέχνης τραγουδούσε. Μια από τις ελάχιστες φορές που επέλεξε να μιλήσει είπε αυτό:
The future belongs to those who believe in the beauty of their own dreams.
Το μέλλον ανήκει σ’ εκείνους, που πιστεύουν στην ομορφιά των ονείρων τους.
Δεν ξέρω για εσάς, πάντως εμένα με έπεισε!
Το είπε και το έπραξε, αυτή η συγκλονιστική γυναίκα!
Το κέρδισε πανάξια το να λέει μια τόσο βαριά κουβέντα, να έχει μια τόσο ξεκάθαρη θέση, όπως κέρδισε και την αιωνιότητα, με τη μεγαλειώδη φωνή της, με την ομορφιά της ροής της κίνησής της, με τα υπέροχα μακριά της πόδια (ναι και με αυτά, γιατί ήταν δώρο να έχεις μάτια να τα θαυμάζεις να χορεύουν), αλλά, κυρίως, με το πείσμα, την επιμονή, την αγωνιστικότητα, το πάθος και την ανθρωπιά της.
Η Tina Turner συμπύκνωσε σε μία φράση, όλη την περιπέτεια της πλούσιας σε εμπειρία ζωής της και με έπεισε, γιατί όσα είπε τα έζησε, τα έπραξε!
Έδειξε τι σημαίνει να ορθώνεις ανάστημα, σε ό,τι σου στερεί τη χαρά της ζωής, πως να μη φοβάσαι το χρόνο και τη φθορά του και πώς να γαντζώνεσαι με ατσάλινη θέληση στα πιστεύω σου.
Καληνύχτα Τίνα!
Αυτός ο κόσμος δε θα σταματήσει ποτέ να ονειρεύεται και να φλέγεται!*
Ας ελπίσουμε ούτε και να αναρωτιέται…
* Blowin’ in the wind. Στίχοι-μουσική Bob Dylan. Γράφτηκε το 1962 και κυκλοφόρησε σαν αρχικά σαν single, για να συμπεριληφθεί στο album The Freewheelin’ το 1963.
* Κ. Π. Καβάφης, Περιμένοντας τους Βαρβάρους. Το ποίημα δημοσιεύτηκε το 1904 και αποτελεί την πρώτη απόπειρα του ποιητή να προσεγγίσει κοινωνικά θέματα.
* Blowin’ in the wind. Στίχοι-μουσική Bob Dylan.
* Παράφραση του στίχου «Proud Mary keep on burning», από το τραγούδι του John Fogerty (Creedence Clearwater Revival) «Proud Mary». Κυκλοφόρησε από το συγκρότημα το 1969 και διασκευάστηκε το 1971 από τον Ike και την Tina Turner. Το τραγούδι αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Tina, έως το τέλος της καριέρας της.
