Γράφει ο ο Χρήστος Τσαμαδιάς
我不明白什么我会支付更多
Καταλάβατε τίποτα; Τι να καταλάβω… μα είναι Κινέζικα! Και οι νέοι τύποι για το ρεύμα, Κινέζικα είναι για τον περισσότερο κόσμο! Μπλε και πορτοκαλί, πράσινο και κίτρινο. Τέσσερα τιμολόγια διαφορετικού χρώματος, ένας γρίφος και κάτι διαφορετικό με το οποίο θα πρέπει να ασχοληθούμε προκειμένου να δημιουργηθεί μια πιο λειτουργική αγορά σε ένα τομέα που πριν από λίγα χρόνια δεν ασχολούμασταν καθόλου, την αγορά του ρεύματος!
Ο γρίφος της τελικής χρέωσης της kw για το μήνα Ιανουάριο παραμένει άλυτος. Με αίσθημα ευθύνης θα σας απαντήσω σε διάφορα ερωτήματα για να αποσαφηνίσουμε τι γίνεται με τα χρωματιστά τιμολόγια και την αγορά του ρεύματος!
1. Γιατί η Κυβέρνηση έπρεπε να αλλάξει το σύστημα τιμολόγησης στην αγορά του ρεύματος; Είναι κάτι που μας επιβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή ένωση ή από κάποιο άλλο φορέα;
Είναι μια απόφαση της Κυβέρνησης και του Υπουργού Ενέργειας μετά από εισήγηση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Ο Υπουργός αποφάσισε ότι με αυτό την κατηγοριοποίηση θα “συμμαζέψει” την αγορά και ο καταναλωτής θα μπορεί να συγκρίνει τους παρόχους. Επίσης με τον νέο τρόπο τιμολόγησης θα αποφύγουμε φαινόμενα αισχροκέρδειας αλλά θα υπάρξει διαφάνεια σε κάποια από τα τιμολόγια.
2. Ποιους αφορά αυτή η αλλαγή;
Η συγκεκριμένη αλλαγή αφορά όλους τους καταναλωτές, είτε έχουν οικιακή παροχή, είτε επαγγελματική και φυσικά αυτό είναι για όλους τους παρόχους ρεύματος.
3. Γιατί έχουμε διαφορετικά χρώματα στα τιμολόγια;
Για να διευκολυνθεί ο καταναλωτής, να κατανοήσει τη φύση των πολλών, διαφορετικών τιμολογίων, ώστε να μπορεί να συγκρίνει, καλύτερα, τα τιμολόγια μεταξύ των παρόχων. Στηρίζεται σε μια εισήγηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά δεν έχει εφαρμοστεί σε άλλα κράτη, σύμφωνα με την έρευνα μου.
4. Ποιες είναι οι κατηγορίες; Τι συμβολίζει το κάθε χρώμα;
Έχουμε 4 μεγάλες κατηγορίες.
Το μπλε τιμολόγιο είναι το σταθερό τιμολόγιο που θα έχει σταθερή χρέωση για ένα συγκεκριμένο διάστημα. (Μπορεί να είναι για έξι μήνες, ένα χρόνο κτλ) και ο πελάτης θα πληρώνει ποινή αν θελήσει να αλλάξει πρόγραμμα ή εταιρεία. Το τιμολόγιο αυτό θα έχει πλεονέκτημα ότι αν αυξηθούν οι τιμές απότομα λόγω ακραίων φαινομένων ή γεγονότων δεν θα αλλάξει η τιμή τους. Μια λογική τιμή για το μπλε θα είναι μια τιμή μεγαλύτερη των 0.27 €/kWh, δηλαδή αρκετά ακριβότερο από τι ισχύει τώρα που η μέση τιμή είναι στο 0.15 €/kWh.
Το κίτρινο τιμολόγιο είναι το κυμαινόμενο τιμολόγιο που θα έχει 2 κατηγορίες. Στην πρώτη ο καταναλωτής θα ξέρει την τιμή πριν να ξεκινήσει ο μήνας και η τιμή αυτή θα ισχύει για ένα μήνα (όπως δουλεύει το σύστημα τώρα) και το δεύτερο τιμολόγιο θα έχει μια τιμή βάσης και θα μαθαίνει την τελική τιμή χρέωσης του μετά από 2 μήνες! Αυτό θα είναι και το τιμολόγιο που θα έχει την πιο χαμηλή ονομαστική χρέωση.
Στην συνέχεια θα έχουμε το πορτοκαλί τιμολόγιο όπου η τιμή του θα μεταβάλλεται μέρα με την μέρα, ώρα με την ώρα και απευθύνεται σε αυτούς που έχουν έξυπνους μετρητές. Δηλαδή σε ένα μικρό ποσοστό της αγοράς.
Τελευταίο τιμολόγιο το ειδικό τιμολόγιο ή πράσινο! Το Υπουργείο έχει δώσει την φόρμουλα υπολογισμού για το συγκεκριμένο τιμολόγιο που υπολογίζεται και είναι η παρακάτω
Σοκ! Και μαθηματικός να ήμουν… θα δυσκολευόμουν! (Αν δεν υπήρχε και ο τύπος όμως θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει διαφάνεια). Αυτό που κρατάμε είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της χρέωσής σας αποτελεί η Βασική Τιμή Προμήθειας η οποία παραμένει σταθερή το λιγότερο για 6 μήνες. Πάνω στη Βασική Τιμή Προμήθειας, ώστε να προκύψει η Τελική Τιμή Προμήθειας που χρεώνεστε, ενδέχεται να προστεθεί ποσό που προκύπτει από τον μηχανισμό διακύμανσης το οποίο αυξομειώνεται βάσει των Τιμών Εκκαθάρισης Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας των προηγούμενων μηνών, με συγκεκριμένο και ξεκάθαρο τύπο υπολογισμού.
5. Μπορώ να αλλάξω πρόγραμμα εντός της εταιρείας;
Ο καταναλωτής μπορεί αλλάξει πρόγραμμα με εξαίρεση αυτούς που έχουν επιλέξει το σταθερό (μπλε) τιμολόγιο. Φυσικά το πόσο εύκολο αλλάζει πρόγραμμα η κάθε εταιρεία είναι κάτι σχετικό και εξαρτάται από το πόσο οργανωμένη είναι για να ανταπεξέλθει.
6. Μπορώ να αλλάξω εταιρεία;
Ναι, οι μετακινήσεις είναι εύκολες και βάσει νόμου δεν υπάρχει ποινή αποχώρησης ( εκτός αυτών που έχουν σταθερές χρεώσεις) . Φυσικά όλες οι εταιρείες εφαρμόζουν την δική τους εμπορική πολιτική εγγυήσεων και δικαιολογητικών, επομένως μπορεί να υπάρξουν αλλαγές στην εγγύηση του κάθε τιμολόγιου.
7. Μέχρι πότε μπορώ να επιλέξω τιμολόγιο;
Μέχρι το τέλος του χρόνου όσοι πελάτες δεν δηλώσουν την αντίρρηση τους να ενταχθούν στο Ειδικό (πράσινο τιμολόγιο) θα υπαχθούν αυτόματα στο Πράσινο τιμολόγιο. Θα μπορούν να κάνουν την επιλογή τους μέχρι τέλος Ιανουαρίου.
8. Θα υπάρχουν επιδοτήσεις με την νέα χρονιά. Τι γίνεται με τα Κοινωνικά Τιμολόγια;
Σύμφωνα με τον Υπουργό, δεν θα ξαναδοθούν επιδοτήσεις από την νέα χρονιά. Παρόλ’ αυτά τα Κοινωνικά Τιμολόγια θα συνεχιστούν κανονικά. Επίσης για πρώτη φορά, υπάρχει επιδότηση θέρμανσης για τους συμπολίτες μας που χρησιμοποιούν τον ηλεκτρισμό για θέρμανση.
9. Οι πελάτες που συνάψαν πρόσφατα σύμβαση θα μείνουν σε αυτό ή θα μεταφερθούν στο Πράσινο τιμολόγιο;
Οι πελάτες που έχουν υπογράψει έως 30/11/2023 θα μεταφερθούν στο πράσινο τιμολόγιο. Επομένως αυτοί πρέπει να αντιδράσουν και να επικοινωνήσουν με τον πάροχο τους. Αυτοί που υπογράφουν μέσα στο Δεκέμβριο ενημερώνονται για το που θα πάνε.
10. Αφού δεν έχουν ανακοινωθεί οι τιμές πως μπορούμε να επιλέξουμε;
Κάθε αρχή και δύσκολη! Δυστυχώς δεν θα μάθουμε τις τιμές πριν τις αρχές του μήνα. Αυτό κάνει αδύνατο για κάποιον να ξέρει τι τιμή θα πληρώσει για τον Ιανουάριο. Επίσης πρέπει να υπολογίσουμε ότι η αλλαγή γίνεται και με την αλλαγή του χρόνου, όπου παραδοσιακά τα πάντα νεκρώνουν. Η διαδικασία θα καθυστερήσει για μια ακόμα μια φορά.
11. Με ποιο κριτήριο πρέπει να επιλέξω τιμολόγιο;
Με το ένστικτό μας. Ο καταναλωτής είναι ελεύθερος να επιλέξει το τιμολόγιο που θέλει και πιστεύει ότι είναι προς το συμφέρον του. Η επιλογή εμπεριέχει ρίσκο, απλά για τις καταναλώσεις ενός σπιτιού είναι σχετικά μικρό για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις είναι μεγάλο.
12. Θα επιβραβεύεται η συνέπεια στους νέους λογαριασμούς;
Η συνέπεια πληρωμών θα είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά των νέων λογαριασμών σε όλους τους παρόχους. Ο συνεπής πελάτης θα επιβραβευτεί με καλύτερη τιμή από κάποιον που είναι λίγο ή πολύ αμελής. Επομένως μεγάλη προσοχή στις πληρωμές πριν την λήξη του λογαριασμού.
13. Τι ισχύει με τους απλήρωτους λογαριασμούς;
Δέκα μέρες μετά την λήξη του δευτέρου λογαριασμού ενεργοποιείται η δυνατότητα του παρόχου να δώσει εντολή απενεργοποίησης του μετρητή. Φυσικά η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική γιατί ο πάροχος μπορεί να μεταβάλει το χρόνο αν υπάρχει κακό ιστορικό πληρωμών.
14. Μπορεί ο προηγούμενος πάροχος να κόψει το ρεύμα για οφειλές;
Όχι, αν η παροχή έχει μεταφερθεί σε ένα άλλο πάροχο δεν έχει δικαίωμα να σου κόψει το ρεύμα αλλά έχει το δικαίωμα να σου εκδώσει διαταγή πληρωμής και να σου δεσμεύσει τους λογαριασμούς με απλές διαδικασίες και να διεκδικήσει το ποσό που οφείλει ο καταναλωτής. Επίσης με την τελευταία ρύθμιση του Υπουργείο προβλέπεται ότι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, δηλαδή αυτοί που έχουν φεσώσει τις εταιρείες τα τελευταία χρονιά θα επισημανθούν σε μια ειδική πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ ως επισφαλείς πελάτες και δεν θα έχουν δικαίωμα μετακίνησης αν δεν καταβάλλουν τις οφειλές τους.
15. Τα νέα τιμολόγια θα έχουν ρήτρα αναπροσαρμογής;
Η ρήτρα αναπροσαρμογής έχει ξεπαγώσει πλέον και θα την δούμε σαν μηχανισμό διακύμανσης σε όλα τα τιμολόγια εκτός του μπλε τιμολογίου. Οι εταιρείες έχουν αναρτήσει στα site τους την περιοχή ασφάλειας ( ανώτατη και και κατώτατη τιμή διακύμανσης. Επομένως χωρίς στατιστικά στοιχεία είναι δύσκολη η επιλογή του παρόχου αλλά και του χρώματος που θα επιλέξουμε.
16. Τι αναμένουμε για την χονδρεμπορική τιμή ρεύματος, θα ανέβει, θα πέσει ή θα μείνει στα ίδια επίπεδα;
Το χονδρεμπορικό κόστος ρεύματος θα εξακολουθεί να καθορίζεται από το εισαγόμενο φυσικό αέριο και θα μεταφέρεται εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων στην κατανάλωση είτε μέσω του «πράσινου» είτε του «κίτρινου» και κάθε άλλης απόχρωσης τιμολογίου. Αυτή την στιγμή η χονδρεμπορική τιμή δεν έχει μεγάλες διακυμάνσεις, οι καιρικές συνθήκες είναι σύμμαχος μας, οι αποθήκες του αερίου είναι γεμάτες, οι στρατηγικές συμφωνίες και συνδέσεις είναι σε καλό δρόμο ( ιδιαίτερα αν πάρουμε και ρεύμα από την ‘πυρηνική’ Τουρκία), οι επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πήγες Ενέργειας συνεχίζονται με γοργούς ρυθμούς. Κοινώς τα πράγματα πηγαίνουν καλά και μόνο τιμές προς τα κάτω αναμένουμε, ακόμα και η σύρραξη στην Μέση Ανατολή δεν μας επηρέασε, με αποτέλεσμα να ζημιωθούν καταναλωτές που επιλέξανε σταθερή τιμή στο αέριο και τώρα η τιμή κινείται πολύ χαμηλότερα!
17. Το πράσινο, το κίτρινο, το μπλε, το πορτοκαλί; Ποιο τιμολόγιο να διαλέξω;
Σοβαρή σύσταση θα πρέπει να αποκτήσουμε γνώση εμείς οι ίδιοι. Αλλά και ό χώρος έχει τους ειδικούς του. Για τα λογιστικά, έχουμε το λογιστή, για τα νομικά έχουμε το δικηγόρο μας, για τα ιατρικά το γιατρό μας. Νέο επάγγελμα …. Ενεργειακός σύμβουλος ή γενικότερα άνθρωποι του χώρου. Το να μας λέει ο γείτονας ότι επέλεξε το Α ή το Β τιμολόγιο, δεν είναι ότι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε για να επιλέξουμε πρόγραμμα και εταιρεία. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας την σοβαρότητα και το κύρος της κάθε εταιρείας αλλά και το πως έχει κινηθεί τα τελευταία χρόνια.
18. Θα πρέπει να αλλάζω κάθε μήνα πάροχο για να βρω τον φθηνότερο;
Ναι, μπορείς να το κάνεις και ο καταναλωτής έχει το δικαίωμα, απλά σίγουρα θα πρέπει να έχεις και το χρόνο για να κάνεις τέτοιο. Απλά σκεφτείτε, ότι μέχρι να βγεί ο λογαριασμός, εσείς πρέπει να έχετε ξεκινήσει έρευνα αγοράς για το που θα πάτε και να ‘τρέξετε’ 1η του μήνα να αλλάξετε πάροχο, στην συνέχεια το ΔΕΔΔΗΕ να επιβεβαιώσει την αλλαγή σε 3-4 μέρες και μετά … πάλι από την αρχή!
19. Θα βοηθήσει το πράσινο τιμολόγιο ώστε να έχουμε χαμηλότερες τιμές, όπως αναφέρει ο Υπουργός Ενέργειας;
Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί γιατί στο τύπο υπολογισμού που έχει δώσει το Υπουργείο θα πρέπει να ενσωματωθεί το ρίσκο της πρόβλεψης για την χονδρεμπορική τιμή αγοράς κάτι το όποιο είναι αρκετά δύσκολο. Τα προγράμματα που αφορούν προγράμματα που αφορούν κόστος + περιθώριο κέρδους είναι τα προγράμματα που εξασφαλίζουν την πιο χαμηλή τιμή για το καταναλωτή. ( κάπως έτσι θα είναι τα κίτρινα)
20. Θα είναι διαθέσιμο κάποιο εργαλείο επαλήθευσης και σύγκρισης τιμών;
Ναι θα υπάρχει για πρώτη φορά κάτι τέτοιο. Ο καταναλωτής θα μπορεί να σκάναρει τον λογαριασμό του με κωδικό QR (θα σκανάρεται και θα διαβάζεται μέσω έξυπνου κινητού) και link, τα οποία θα παραπέμπουν στον ιστότοπο δημοσίευσης του εργαλείου σύγκρισης τιμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Εκεί, οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται, κάθε μήνα για την τιμή του ειδικού, κοινού τιμολογίου του παρόχου τους και να τη συγκρίνουν με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων. Φυσικά το γεγονός ότι ο μέσος καταναλωτής δεν μπορεί ή δεν έχει κινητό που να βγάζει φωτογραφία, πόσο μάλλον να χειριστεί QR και links δείχνει πόσο πίσω από αυτά που θέλουν οι κυβερνώντες.
21. Για πόσο καιρό θα έχουμε χρωματιστά τιμολόγια;
Το νέο πλαίσιο θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως την 31η Δεκεμβρίου 2024. TΙ θα γίνει αργότερα; Αν αποδειχτεί ότι βοήθησε την αγορά, θα παραμείνει!
22. Πώς θα δηλώσω τι τιμολόγιο θέλω;
Όλες οι εταιρείες έχουν ξεκινήσει καμπάνιες για να ενημερώσουν τους πελάτες τους ότι ο τρόπος τιμολόγησης αλλάζει και ότι αν δεν κάνουν καμία κίνηση ή ενέργεια θα βρεθούν στο Ειδικό/ Πράσινο τιμολόγιο. Όλες οι δηλώσεις μπορούν να γίνουν ηλεκτρονικά ή με απάντηση στην ταχυδρομική επιστολή. Κάποιες εταιρείες δέχονται την προτίμηση τους και τηλεφωνικά.
23. Που είναι το μυστικό σε αυτή την συνάρτηση υπολογισμού του Ειδικού Τιμολογίου;
Ότι δεν πρέπει να κοιτάξουμε μόνο τη βασική τιμή προμήθειας αλλά και τα όρια διακύμανσης και τον συντελεστή επιβάρυνσης στη Χρέωση Μηχανισμού Προσαρμογής. Αν προκύψουν σοβαρές διακυμάνσεις στην χονδρική τιμή αγοράς, ο φθηνότερος μπορεί να αποδειχτεί ακριβότερος, επειδή, επί παραδείγματι, είχε μεν χαμηλή βασική τιμή, είχε, όμως, και χαμηλά όρια διακύμανσης χωρίς κόστος για τον πελάτη, στον μηχανισμό προσαρμογής.
Ξεκίνησα το άρθρο ότι μου ακούγονται Κινέζικα, η αντίστοιχη πρόταση στα Αγγλικά είναι It’s all Greek to me, δηλαδή μου ακούγονται όλα Ελληνικά! Το παραπάνω μπέρδεμα μόνο Ελληνικό θα μπορούσε να είναι! Φωνές από παντού, κανείς να μην είναι ικανοποιημένος και να έχουμε ελπίδα ότι θα πληρώσουμε κάτι λιγότερο. Δυστυχώς στην χώρα μας αλλά και ειδικότερα στην περιοχή μας, έχουμε πιο σοβαρά πράγματα να μας απασχολούν.
*Ο κ. Χρήστος Τσαμαδιάς είναι Ενεργειακός Αναλυτής και Σύμβουλος Ενέργειας
