Της Ειρήνης Παπουτσή
ΦΩΤΟ: Δ. Καστανάρας // LarissaPress
Αποτελεί, από τη δεκαετία του ’70 ακόμη, αγαπημένο «εργαλείο» και μέσο έκφρασης αμέτρητων καλλιτεχνών ανά τον κόσμο, με την πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας να τον ανακαλύπτει το 2009, αποφασίζοντας ωστόσο να ασχοληθεί σοβαρά μαζί του την τελευταία τετραετία, με τις δημιουργίες της να έχουν ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας.
Όπου «εργαλείο» βλέπε πολυμερής πηλός και απέναντί μας για τα… περαιτέρω μιας όμορφης ιστορίας η Λαρισαία δημιουργός, Βάσω Τζίμα, που μας υποδέχτηκε στον φιλόξενο χώρο της μιλώντας μας για την τέχνη της, την αγάπη της για τον πηλό, μα και τις κούκλες – μινιατούρες ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές που δημιουργεί, οι οποίες γίνονται ανάρπαστες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Δείχνει άραγε χαρακτήρα ο πηλός, αναρωτιόμουν την ώρα που την παρακολουθούσα σκυμμένη στον πάγκο εργασίας, διακρίνοντας τη λεπτοδουλειά, την προσήλωση, την υπομονή μα και την… τρυφερότητα με την οποία αντιμετώπιζε το υλικό της, που μπρος στα μάτια μου, σχεδόν μαγικά, έπαιρνε σχήμα και μορφή.
Το κάνεις και στη ζωή σου αυτό, την πειράζω, με το γέλιο της εγκάρδιο και την αντίδραση… ακαριαία, να μας περιγράφει το ανυπόμονο του χαρακτήρα της, να «υπερασπίζεται» με θέρμη το υλικό της και να μας μιλά για τις δημιουργίες της αλλά και την έρευνα που – μέσα από μια παραγγελία – την οδήγησε σε άγνωστα μονοπάτια της παράδοσης και των ελληνικών παραδοσιακών φορεσιών.
Μεγαλωμένη στο εργαστήρι κεραμικής του πατέρα της, η Βάσω Τζίμα θαρρείς «ζυμώθηκε» με χώμα και νερό, κάνοντάς μας ξεκάθαρο από τις πρώτες κουβέντες πως εκείνο που την εξιτάρει είναι πιότερο η διαδικασία παρά το αποτέλεσμα του κόπου της.
«Όντως μεγάλωσα μέσα στη… λάσπη και στο εργαστήρι του πατέρα μου. Στη σκέψη ήταν να μάθω τον χειρισμό του τροχού που με μάγευε, μα δεν έμαθα ποτέ. Όσο για τον πολυμερή πηλό, ήρθε στη ζωή μου τυχαία, από την προτροπή μιας φίλης και ενώ σπούδαζα Αρχιτεκτονική για να γίνει τελικά “κομμάτι” μου και πλέον επαγγελματική ενασχόληση για μένα», ήταν τα πρώτα λόγια της, με την ίδια να δηλώνει πως εξιτάρεται από τη διαδικασία, που παράλληλα της δίνει τη δυνατότητα να τη διευρύνει ως το τελικό προϊόν, με κύρια στόχευση στη δημιουργία μιας κούκλας – μινιατούρας και κυρίως του ρούχου αυτής.
«Μην… ξεγελιέσαι, τελειομανής είμαι, όχι υπομονετική. Μάλλον ανυπόμονη θα με χαρακτήριζα, ίσως γι’ αυτό και επέλεξα τον πηλό, αφού ως υλικό πλάθεται στα χέρια μου και δίνει γρήγορο αποτέλεσμα», με διορθώνει ως προς το «υπομονετική» που… διέγνωσα βλέποντάς την να δουλεύει, με την κουβέντα μας να περιστρέφεται γύρω από την κούκλα με την παραδοσιακή φορεσιά που κρατούσε λίγο πριν στα χέρια της.
Σε… απογείωσαν οι «Καραγκούνες», σχολιάζω, με τη Βάσω Τζίμα να μοιράζεται μαζί μας την ιστορία της με τις συγκεκριμένες κούκλες, ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές, που έχουν γίνει ανάρπαστες: «Διαπιστωμένα πια, άνθρωποι που εμπλέκονται σε συλλόγους με αντικείμενο τους παραδοσιακούς χορούς είναι η συντριπτική πλειοψηφία εκείνων που ενδιαφέρθηκαν για τη συγκεκριμένη δουλειά, δίχως να λείπουν και εκείνοι που διατηρούν δεσμούς με τον τόπο τους ζώντας πλέον στο εξωτερικό ή απλά δεν κρύβουν την αδυναμία στην καταγωγή τους», θα πει, σημειώνοντας πως όλα ξεκίνησαν όταν η ίδια ως μέλος ενός χορευτικού συγκροτήματος δέχτηκε την πρόταση άλλης χορεύτριας για τη δημιουργία της συγκεκριμένης κούκλας.
«Πολλή δουλειά, ακόμη περισσότερη έρευνα μέχρι το τελικό αποτέλεσμα», μονολογεί, απαριθμώντας μας φιγούρες από τη Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Κρήτη, την Κάλυμνο, τη Θράκη, την Αρκαδία, τη Μακεδονία, τον Πόντο κ.α., που ταξίδεψαν σε κάθε άκρη της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό (ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ιταλία κλπ.).
«Ξέρετε υπάρχουν άνθρωποι συλλέκτες της δουλειάς μου, ενώ εκείνο που με ενδιαφέρει κυρίως είναι η φορεσιά, το κοστούμι και στα μελλοντικά μου σχέδια θα ήθελα να εντάξω το θεατρικό κοστούμι και κυρίως το κοστούμι τσίρκου», μοιράζεται τη σκέψη της αυθόρμητα. Διόλου παράξενο για έναν άνθρωπο που δημιουργεί «χωρίς προσχέδιο», επιμένω σε… ψυχογραφήματα για τη συνομιλήτριά μου, που δε διστάζει λεπτό σαν τη ρωτώ τι ήταν το πιο παράξενο ή εντυπωσιακό που της ζητήθηκε να φτιάξει: «Α, ήταν μια καλόγρια, που μου ζητήθηκε από μια μοναχή μονής της Αιτωλοακαρνανίας», θα πει γελώντας, με τα… αποκαλυπτήρια για την αγαπημένη της κούκλα – μινιατούρα να συνεχίζονται: «Πρόκειται για τη γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά “Γιδάς”, Αλεξάνδρειας Ημαθίας. Υπερπαραγωγή σε χρώμα και κεφαλόδεσμο!».
Ταξίδι ο πολυμερής πηλός, σκέφτομαι καθώς την αποχαιρετούμε, με τη Βάσω Τζίμα να ετοιμάζεται να ξαναπάρει τη θέση της στον πάγκο εργασίας, με την επισήμανση πως εργάζεται διαδικτυακά και μπορεί να βρει κανείς τις δημιουργίες της σε Instagram και Facebook στον λογαριασμό «Clayland Studio».
«Τελικά κάνω μινιατούρες από πολυμερή πηλό και θέλω να αναδειχθεί το υλικό μου, που στην Ελλάδα είναι μάλλον… παρεξηγημένο αν και έχει αμέτρητες εφαρμογές, σε αντίθεση με το εξωτερικό, όπου σπουδαίοι καλλιτέχνες δημιουργούν αριστουργήματα μ’ αυτό». Το ξεκαθαρίσαμε και φύγαμε, καθώς οι παραγγελίες δεν περιμένουν και η κούκλα στα χέρια της ζητούσε επίμονα την επιμέλεια της… κόμης της!
