Η Κακοκαιρία Ντάνιελ ήταν ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο με ισχυρές βροχές και καταιγίδες που έπληξε την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Τουρκία προκαλώντας τεράστιες υλικές καταστροφές και τον θάνατο πολλών συνανθρώπων μας. Η κακοκαιρία Ντάνιελ που ξεκίνησε στις 4 Σεπτεμβρίου του 2023 έπληξε κυρίως την Ελλάδα με το επίκεντρο να είναι η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας.
Σύμφωνα με το Hellenic Weather, η ακρότητα της κακοκαιρίας Daniel ή Δανιήλ στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας οφειλόταν στην ταυτόχρονη ύπαρξη των παρακάτω μετεωρολογικών παραμέτρων:
1. Έντονες ανοδικές κινήσεις του αέρα (Convection)
Αιτία τους ήταν:
Η ύπαρξη ψυχρής λίμνης στην ανώτερη ατμόσφαιρα, η οποία δημιούργησε έντονη ατμοσφαιρική αστάθεια.
Τα θερμά νερά του Αιγαίου τα οποία επίσης ενίσχυσαν την ατμοσφαιρική αστάθεια κυρίως κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών.
Οι ισχυρές και επίμονες συγκλίσεις ανέμων στην ευρύτερη περιοχή Θεσσαλίας – Σποράδων.
2. Έντονη μεταφορά υδρατμών από το Αιγαίο προς την ηπειρωτική χώρα.
Οι πολύ υγρές αέριες μάζες που κινόντουσαν συνεχώς από το Αιγαίο προς τη Θεσσαλία εξαιτίας του ανεμολογικού πεδίου, μόλις συναντούσαν ευνοικές συνθήκες (βλ. παραπάνω στο “1”) μετατρέπονταν σε καταιγιδοφόρα νέφη μέσω της διαδικασίας της συμπύκνωσης των υδρατμών.
3. Δημιουργία συστήματος Mesoscale Convective Complex (MCC) στην αρχή της κακοκαιρίας.
Συγκεκριμένα, στις 5 Σεπτεμβρίου προστέθηκε και το εξής φαινόμενο: πολυκυττατικές καταιγίδες μεγάλωσαν και οργανώθηκαν σε ένα μεγάλο, κυκλικο σύστημα (convective system). Οι καταιγίδες συνεργάστηκαν μεταξύ τους και παρήγαγαν ένα μεγάλο καιρικό σύστημα που στο δορυφόρο φαινόταν σχετικά κυκλικό.
Η δορυφορική απεικόνιση της κακοκαιρίας στο σύνολό της.
Β. Ο απολογισμός
Η κακοκαιρία Ντάνιελ ήταν ακραίο καιρικό φαινόμενο με ισχυρές βροχές και καταιγίδες που έπληξε αρχικά την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Τουρκία και στη συνέχεια κατευθύνθηκε προς την Λιβύη, προκαλώντας επίσης ισχυρές βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα τεράστιες υλικές καταστροφές και τον θάνατο τουλάχιστον 11.500 ανθρώπων, μετά τη ρήξη δύο φραγμάτων, ενώ δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στη Λιβύη εξακολουθούν να αγνοούνται. Η κακοκαιρία Ντάνιελ ξεκίνησε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023 από το Ιόνιο πέλαγος, με επίκεντρο την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές και απολογισμό -μέχρι στιγμής- 17 νεκρούς. Άλλες περιοχές που επλήγησαν από την κακοκαιρία στην Ελλάδα είναι ο Δομοκός στην Φθιώτιδα, όπου εντοπίστηκε νεκρός και ένας αγνοούμενος κτηνοτρόφος και η Εύβοια.
Σύμφωνα με την υπηρεσία FloodHub του Κέντρου Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND, μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας, οι πλημμυρισμένες εκτάσεις ανέρχονται σε 870.000 στρέμματα, η πλειοψηφία των οποίων να είναι αγροτικές εκτάσεις (περίπου 90%).
Ανάλυση
Σύμφωνα με τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιο Λέκκα η κακοκαιρία Ντάνιελ είναι εξαιρετικό ακραίο φαινόμενο, όπου η περιοχή του Βόλου δέχθηκε 150 εκατομμύρια τόνους νερού και λάσπης σε μία ημέρα μόνο. Ο διαδικτυακός ιστότοπος Μeteo.gr , ανέφερε ότι η περιοχή του Πηλίου είχε δεχτεί 750 χιλιοστά βροχής, από τα μεσάνυχτα έως τις 3 το μεσημέρι της Τρίτης, όταν η μέση ετήσια βροχόπτωση στην Αθήνα ήταν περίπου 400 χιλιοστά. Ο διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος δήλωσε πως σχεδόν δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε την πρόβλεψη. Αυτός είναι ένας αριθμός που δεν έχουμε ξαναδεί. Είναι εξωπραγματικό. Ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Φυσικής της ατμόσφαιρας Χρήστος Ζερεφός δήλωσε πως οδεύουμε στην πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος και εκτίμησε ότι τέτοια φαινόμενα θα μας ξανάρθουν.
Η πορεία της κακοκαιρίας
Στις 5 Σεπτεμβρίου, οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον ενός ατόμου. Την ίδια μέρα, η Ζαγορά δέχθηκε 1.092 χιλιοστά βροχής, 55 φορές περισσότερες από τις μέσες βροχοπτώσεις της χώρας για τον ίδιο μήνα. Η Πορταριά κατέγραψε επίσης νέο ρεκόρ βροχόπτωσης με 884 χιλιοστά. Δεν ήταν δυνατή η μέτρηση περαιτέρω χιλιοστών βροχοπτώσεων επειδή ο μετεωρολογικός σταθμός στη συνέχεια απέτυχε να δώσει στοιχεία.
Στις 6 Σεπτεμβρίου, ο χείμαρρος Κραυσίδωνας, που πηγάζει από το Πήλιο, ξεχείλισε στις όχθες του στο Βόλο και κατέστρεψε μια γέφυρα και ένα γηροκομείο, ενώ παρέσυρε αυτοκίνητα, λεωφορεία, δέντρα και άλλα βαριά αντικείμενα στο πέρασμά του.
Στις 7 Σεπτεμβρίου, ο βασικός αυτοκινητόδρομος μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης έκλεισε και τα δρομολόγια των τρένων μεταξύ των δύο πόλεων ανεστάλησαν. Επίσης περισσότεροι από 800 άνθρωποι χρειάστηκε να διασωθούν από την ΕΜΑΚ μέσα από κτίρια και γέφυρες που κατέρρευσαν και βυθισμένα χωριά. Στη Λάρισα, μετά το τέλος των βροχοπτώσεων στις 8 Σεπτεμβρίου, το νερό συνέχισε να ανεβαίνει, καθώς ο Πηνειός ποταμός υπερχείλισε στις όχθες του φτάνοντας σε στάθμη 9,5 μέτρων, σε σύγκριση με την κανονική στάθμη των 4 μέτρων.
Την ίδια μέρα, η συνεχόμενη έντονη βροχόπτωση που σημειώθηκε στην Καρδίτσα και στα Τρίκαλα κατά τις πρωινές ώρες είχε σαν αποτέλεσμα την υπερχείλιση των ποταμών, με πολλά χωριά (όπως ο Βλοχός και η Μεταμόρφωση) να βυθιστούν κάτω από τα νερά και δεκάδες κατοίκους να εγκλωβιστούν. Κατά την επιχείρηση διάσωσης της ΕΜΑΚ στο χωριό Αστρίτσα Καρδίτσας, εντοπίστηκαν νεκρές, δύο ηλικιωμένες γυναίκες. Στο Μορφοβούνι Καρδίτσας αρκετά σπίτια κατέρρευσαν, ενώ οι κάτοικοι στον Παλαμά ανέβηκαν στις στέγες των σπιτιών τους ή σε ψηλότερα σημεία προκειμένου να προστατευθούν.
Στην πόλη των Τρικάλων, ο Ληθαίος ποταμός υπερχείλισε σε διάφορα σημεία, με αποτέλεσμα ολόκληρες γειτονιές να μετατράπηκαν σε λιμνοθάλασσα. Επίσης κατοικίες, επιχειρήσεις και αυτοκίνητα παρασύρθηκαν από τα νερά του ποταμού. Στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας και ειδικότερα στην ανατολική είσοδο της πόλης σημειώθηκαν μεγάλες ζημιές σε κτίρια, κατοικίες και επιχειρήσεις από την υπερχείλιση του χείμαρρου Γκουσμπασανιώτη. Στο Δήμο Φαρκαδόνας οι καταστροφές ήταν τεράστιες με πολλά χώρια να βρίσκονται κάτω από το νερό όπως στο Κεραμίδι και στον Κλοκοτό, αλλά και στην έδρα του Δήμου, στην Φαρκαδόνα, η ζημιά ήταν επίσης μεγάλη με όλη την κωμόπολη να λαμβάνει εντολή εκκενώσεων προς το υψηλότερο σημείο της περιοχής στο δημαρχείο. Η περιοχή μέχρι και σήμερα δεν έχει ηλεκτροδότηση ή ύδρευση. Στην Κοιλάδα των Τεμπών το ύψος των νερών του Πηνειού ποταμού έφτασε τα 18 μέτρα. Ο απολογισμός, μέχρι στιγμής, για την Ελλάδα είναι 17 άνθρωποι νεκροί και 229.192 πνιγμένα ζώα. Ο νομός Τρικάλων και Καρδίτσας κηρύχθηκαν σε κατάσταση συναγερμού, καθώς οι περιοχές αυτές βρίσκονται στον Θεσσαλικό Κάμπο με αποτέλεσμα τις φονικές αυτές πλημμύρες.
