Των Κώστα Γκούμα – Τάσου Μπαρμπούτη*
1.Το είχαν προαναγγείλει και φυσικά το έκαναν πράξη.Αυτοδιοικητικοί φορείς και Επιμελητήρια της Αιτωλοακαρνανίας (στην πλειοψηφία τους προσκείμενοι στην ΝΔ), σε αγαστή συνεργασία με (γνωστές και μη εξαιρετέες) «οικολογικές» οργανώσεις, προσέφυγαν για μία ακόμη φορά στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση των εγκεκριμένων Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ),τα οποία τον περασμένο Ιούνιο είχαν ομόφωνα επικυρώσει με την υπογραφή τους ο κ.Μητσοτάκης και το Υπουργικό του Συμβούλιο!
Στην σχετική τους ανακοίνωσή μάλιστα χρησιμοποιούν ιδιαίτερα πομπώδεις εκφράσεις («νεκρανάσταση του μυθολογικών διαστάσεων φαραωνικού σχεδίου της εκτροπής του ποταμού Αχελώου»,«φάντασμα του παρελθόντος που θεωρούσαμε πως είχε εξαφανιστεί» κοκ), που χωρίς αμφιβολία τείνουν να υπερβούν τα όρια του γελοίου.
Προφανώς δεν πρόκειται για κάτι νέο. Τόσες και τόσες φορές προσέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο και συνειδητά καλλιέργησαν αυταπάτες στον λαό της περιοχής τους, κτίζοντας παράλληλα πολιτικές καριέρες. Απέτυχαν όμως παταγωδώς να….ξορκίσουν τα «φαντάσματα του παρελθόντος» και να «εξαφανίσουν» τα έργα από προσώπου γης.
Και όσα χρόνια συνεχίζουν να πορεύονται με αυτή την παρελκυστική τακτική, πάλι το ίδιο αποτέλεσμα θα βιώνουν.
Και αυτό γιατί τα έργα Αχελώου είναι εκεί,ενώ η μεταφορά υδάτων προς ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της λεκάνης Πηνειού συνιστά ΠΟΛΙΤΙΚΟ θέμα, που δεν επιλύεται με πρωτοβουλίες «ακτιβιστικού» τύπου αλλά μόνο μέσα από διάλογο και αδιαμφισβήτητες πολιτικές αποφάσεις.
2.Η εξέλιξη αυτή δεν αποτέλεσε έκπληξη. Η χαλαρή «βούληση» της κυβέρνησης Κυρ. Μητσοτάκη δημιούργησε αντικειμενικά πρόσφορο έδαφος για παρόμοιες αντιδράσεις όσων «ενοχλήθηκαν» από το γεγονός πως στο εγκεκριμένο ΣΔΛΑΠ περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση των έργων Αχελώου. Εδώ και καιρό είχαμε επισημάνει πως «η σημερινή κυβέρνηση κατά τα τελευταία πέντε χρόνια δεν έχει ακόμη οριστικοποιήσει τις προθέσεις της για το πώς θα διαχειριστεί το πρόβλημα των εγκαταλειμμένων από το 2010 έργων (και γι’ αυτό) επιβάλλεται χωρίς άλλη αναβολή η λήψη μιας τελεσίδικης κυβερνητικής απόφασης για το θέμα, με διαδικασίες δημοκρατικές που δεν θα επιτρέψουν αμφισβητήσεις από κανέναν» (δες ypethe.gr, κοινή ανακοίνωση* ογδόντα διακεκριμένων πολιτικών στελεχών, πανεπιστημιακών, αυτοδιοικητικών και επιστημόνων από όλη τη χώρα, Δεκέμβριος 2023).
Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε. Η κυβέρνηση, παρότι γνώριζε πως το Σχέδιο που τυπικά ενέκρινε θα προσβληθεί στο ΣτΕ, δεν φρόντισε επί πέντε χρόνια να «θωρακίσει» πολιτικά με διάλογο και σαφείςαποφάσεις την (υποτιθέμενη) πρόθεση της να προχωρήσει τα έργα Αχελώου. Αντιθέτως, με τις αμφίσημες κατά καιρούς δηλώσεις του,ο «ταλαντευόμενος» κ. Μητσοτάκης ενθάρρυνε ουσιαστικά την εκδήλωση αντιδράσεων όπως η προσφυγή στο ΣτΕ. Όλα αυτά τα χρόνια ο κ. πρωθυπουργός πολιτεύτηκε με μία τακτική αποσιώπησης των εγκαταλειμμένων έργων Αχελώου, ενώ κατά την επίσκεψή του στην Θεσσαλία τον περασμένο μήνα απέφυγε και την παραμικρή έστω αναφορά στο θέμα αυτό.
Είναι προφανές πως από τον κ.Μητσοτάκη υπάρχει πρόθεση ή σκοπιμότητα για επ’αόριστόν παράταση στην «ακινησία» των έργων αυτών. Ταυτόχρονα, με την τακτική του αυτή, ουσιαστικά επιβραβεύει την εγκληματική πολιτική του Σ-ΠΣ και των Σταθάκη-Φάμελλου, οι οποίοι χωρίς δημοκρατικές διαδικασίες ή/και χωρίς μία απόφαση στη Βουλή επέβαλαν στους θεσσαλούς την τιμωρητικού χαρακτήρα εγκατάλειψη της πολύτιμης αυτής επένδυσης.
Και θα υπενθυμίσουμε πως παλαιότερες κυβερνήσεις της ΝΔ (Κ.Μητσοτάκη, Κ.Καραμανλή) είχαν συνδέσει την πολιτική τους με την ουσιαστική πρόοδο στην κατασκευή των έργων αυτών, με αποτέλεσμα η εκτέλεση φυσικού αντικειμένου να βρίσκεται στο 65% για το φράγμα Συκιάς και στο 85% για την σήραγγα μεταφοράς (Πευκοφύτου).
Κατά την σύσκεψη της περασμένης Δευτέρας (21/10) από τον Περιφερειάρχη, τον Δήμαρχο Λάρισας και το σύνολο των παρευρισκομένων εκφράστηκε ομόθυμα ο ουσιαστικός ΣΤΟΧΟΣ για την περιοχή μας πού ήταν και παραμένει η ολιστική (και όχι αποσπασματική) εφαρμογή του ΣΔΛΑΠ. Μόνο αυτή η πολιτική θα προσφέρει την δυνατότητα στην ταλαιπωρημένη από έντονα κλιματικά φαινόμενα Θεσσαλία να ξεφύγει σταδιακά από την λειψυδρία και την καταστροφική πορεία των υδατικών ελλειμμάτων, που κάθε χρόνο συσσωρεύονται και προκαλούν την «αφανή» δραματική υποβάθμιση των οικοσυστημάτων της.
Στη βάση αυτή, όλοι οι παριστάμενοι εκπρόσωποι φορέων και κομμάτων (πλην ΚΚΕ) στήριξαν τις επιλογές της κυβέρνησης που περιέχονται στο ΣΔΛΑΠ. Επισημάνθηκε επίσης από τους βουλευτές της ΝΔ η καταστροφική πολιτική της κυβέρνησης Τσίπρα, ενώ ακόμη και ο βουλευτής του Σ-ΠΣ Β. Κόκκαλης υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση συμφωνώντας με όλους τους παρευρισκόμενους για την υλοποίηση των προβλέψεων του Σχεδίου.
3.Σημειώνουμε πως τα πέντε αυτά χρόνια ο κ.Μητσοτάκης συναγωνίστηκε επάξια τον προκάτοχό του κ. Τσίπρα στην περιφρόνηση των αποφάσεων της δικαιοσύνης, στην οποία αμφότεροι ομνύουν και επικαλούνται καθημερινά.
Αναφερόμαστε (για πολλοστή φορά) στην απόφαση268/18-4-2011 της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ,η οποία ελήφθη μετά από προσφυγή θεσσαλικών φορέων. Η απόφαση αυτή φέρει τις υπογραφές των τότε δικαστών Αικ. Σακελλαροπούλου (νυνΠτΔ) και Π. Πικραμένου(πρ. Αντιπροέδρου της ΝΔ) και ρητά ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ την ολοκλήρωση των εργασιών στην σήραγγαΠευκοφύτου, η οποία κινδυνεύει από ανεξέλεγκτες καταρρεύσεις.
Κατανοούμε εν μέρει την τακτική του κ. Τσίπρα ο οποίος, εντελώς υποκριτικά, αποσιώπησε το θέμα για να συγκαλύψει τις επιλογές των Σταθάκη –Φάμελλου στο Σχέδιο του 2018,με το οποίο είχαν απορρίψει την μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο.
Καθόλου όμως δεν μπορούμε να εξηγήσουμε την απολύτως όμοια τακτική του κ.Μητσοτάκη ο οποίος,με βάση τις επιλογές της ΝΔ (όπως αυτές αποτυπώθηκαν στο ΣΔΛΑΠ/2024), είχε ιερή υποχρέωση να σεβαστεί τις υποδείξεις του ΣτΕ ολοκληρώνοντας την σήραγγα Πευκοφύτου, προστατεύοντας ταυτόχρονα μια δημόσιου χαρακτήρα επένδυση ύψους εκατοντάδων εκατ. ευρώ. Προφανώς η επανάληψη επί μία ακόμη πενταετία της ανεύθυνης πολιτικής Τσίπρα καθόλου δεν τιμά τον κ. Μητσοτάκη.
Και εάν το παραπάνω συνιστά μια αντίφαση στην πολιτική της ΝΔ, είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό το κοντράστ στην πολιτική της κυβέρνησης σχετικά με την ορθή στόχευση ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΡΟΥ σε ευάλωτες περιοχές της χώρας. Πολύ σωστά πριν μερικές εβδομάδες ο κ. πρωθυπουργός ανακοίνωσε σχέδιο εξασφάλισης αποθεμάτων νερού για την Αττική από τους ποταμούς Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη στην Ευρυτανία,παρουσιάζοντας μάλιστα το όραμά του για την μελλοντική ΥΗ αξιοποίηση αυτών των υδάτων με έργο άντλησης-ταμίευσης μέσω της λίμνης Κρεμαστών. Αντίστοιχο έργο βρίσκεται σε εξέλιξη και στην Αμφιλοχία (λίμνη Καστρακίου) με συγχρηματοδότηση 250 εκατ. ευρώ από την ΕΕ.
Και η εύλογη απορία μας είναι γιατί δεν έκανε ανάλογες εξαγγελίες για την Θεσσαλία, με ένα επιπλέον δεδομένο πώς τα αντίστοιχα έργα Αχελώου βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο και θα προσφέρουν τα οφέλη τους κατά πολύ ενωρίτερα.
Και όχι μόνο αυτό.Με την έγκριση του ΣΔΛΑΠ από την κυβέρνηση τον περασμένο Ιούνιο υπήρξαν άμεσα δημόσιες αντιδράσεις από τον γνωστό χώρο οικολόγων, στρατευμένων δημοσιογράφων και φυσικά των συνασπισμένων Αιτωλοακαρνάνων, καλλιεργώντας το σύνηθες μίσος κατά των έργων, χωρίς όμως να προτείνουν ευθέως την κατεδάφισή τους η οποία άλλωστε είναι η μόνη λογική λύση εάν επιλεγεί τα έργα να μην επανεκκινήσουν.
Παρόλα αυτά,επί ένα ολόκληρο χρόνο η σημερινή κυβέρνηση ουδόλως αντέδρασε στην επίθεση που δέχθηκε.Για προφανείς λόγους δεν εξέδωσε ούτε καν μια ανακοίνωση που να αντικρούει τα επιχειρήματά τους και να υπερασπίζεται τις δικές της επιλογές στο ΣΔΛΑΠ!
[Παρεμπιπτόντως,αυτή ακριβώς η τακτική εξυπηρετούσε επί τόσα χρόνια τα σχέδια της κυβέρνησης Τσίπρα που «προσπέρναγε» αθόρυβα την υπόθεση Αχελώου ώστε να μην εισπράττει κόστος από καμία πλευρά!Φαίνεται λοιπόν πως κάποιοι «εμπνεύστηκαν» από αυτή την ανεύθυνη τακτική εξαπάτησης του κόσμου που ακολούθησε ο κ.Τσίπρας και επιδιώκουν να την εφαρμόσουν χωρίς παρεκκλίσεις].
4.Με όσα προαναφέραμε γίνεται πλέον εμφανές πως η Θεσσαλία οφείλει να αμυνθεί απέναντι στις ανεύθυνες δυνάμεις της αδράνειας και της στασιμότητας. Τα τεράστια υδατικά ελλείμματα που παράγονται ετησίως (σημ. : ο υφυπουργός Κλιματικής Αλλαγής κ.Τ ριαντόπουλος παραδέχθηκε πως ανέρχονται στα 465 εκατ.κ.μ.), αλλά και τα αντίστοιχα συσσωρευμένα υπόγεια ύψους 3-4 δις εκατ. κ.μ., οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην ερημοποίηση της περιοχής μας και συνεπώς ΔΕΝ επιτρέπουν κανέναν απολύτως εφησυχασμό. Και είναι βέβαιο πως εάν ΤΩΡΑ η κυβέρνηση δεν προχωρήσει με αποφασιστικότητα στην επανέναρξη των έργων Αχελώου, είναι πολύ πιθανό πως αυτά θα οδηγηθούν σε οριστική εγκατάλειψη.
Και να σημειώσουμε πως το καθόλα άρτιο επιστημονικά Σχέδιο (ΣΔΛΑΠ) δεν έχει καμία τύχη να εφαρμοστεί εάν τα ημιτελή έργα Αχελώου δεν αποκτήσουν την αναγκαία πολιτική νομιμοποίηση.
Ακριβώς στο θέμα αυτό επικεντρώθηκαν κατά την πρόσφατη σύσκεψη της Περιφέρειας Θεσσαλίας οι τοποθετήσεις πολλών από τους παρευρισκόμενους.
Είναι εξάλλου γνωστό πως τα αποθέματα των 250 εκατ.κ.μ. νερού ετησίως αποτελούν τον βασικό πυλώνα ευστάθειας του υδατικού ισοζυγίου του ΣΔΛΑΠ. Κατά μείζονα λόγο που το θέμα αυτό αναδεικνύεται ως πρώτη προτεραιότητα, μακράν των άλλων δράσεων και έργων του Σχεδίου, δεδομένου πως η εφετινή λειψυδρία συνεχίζεται με έναν άνυδρο Οκτώβρη και η εξάντληση των αποθεμάτων (Σμόκοβο, Ταυρωπός, υπόγειοι υδροφορείς) δημιουργεί εύλογες ανησυχίες στους πάντες.
5.Ο αγώνας λοιπόν των θεσσαλών συνεχίζεται με όσες υγιείς δυνάμεις ακολουθήσουν τον μοναδικό δρόμο που μας απομένει, ανεξάρτητα από πολιτικές-κομματικές προτιμήσεις.
Ας δώσουν λοιπόν οι αρμόδιοι βάση στα επιχειρήματα και τις διεκδικήσεις μας και ας σταματήσουν τα παιχνίδια των ισορροπιών ανάμεσα σε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και σε τοπικιστικές πιέσεις.Ας πάρουν την απόφαση να οδηγήσουν ένα μέρος των δημόσιων επενδύσεων σε ένα έργο αποφασιστικής σημασίας για την ρημαγμένη Θεσσαλία,έστω και εάν θα δυσαρεστήσουν κάποιους από τους συνήθεις εξυπηρετούμενους από την πολιτική τους.Και ας έχουνυπόψη τους πως στη Θεσσαλία δεν πρόκειται να υποχωρήσουν οι δίκαιες διεκδικήσεις μας, ούτε να συμβιβαστούν με μεσοβέζικες δήθεν «λύσεις» (πχ. «ναι» στην ολοκλήρωση του ταμιευτήρα Συκιάς ως Υδροηλεκτρικού έργου, «όχι» στην μεταφορά υδάτων στην λεκάνη Πηνειού!),όπως πρόσφατα είδαμε να διατυπώνεται από κυβερνητικά στελέχη.
Και επειδή στην σύσκεψη της Δευτέρας ακούστηκαν για τα έργα Αχελώου και εκφράσεις του τύπου «ήμουν νιος και γέρασα», καλλιεργώντας (προφανώς όχι ηθελημένα) σύγχυση και απογοήτευση σε μέρος των θεσσαλών,θα θυμίσουμε πώς όσα κατακτήθηκαν στον τόπο αυτό,ακόμη και έργα πολύ μικρότερου μεγέθους, πέρασαν από χίλια κύματα και από πολύ μεγαλύτερες καθυστερήσεις έως την υλοποίησή τους.
Εντελώς ενδεικτικά: Η δημιουργία του ταμιευτήρα Κάρλας όπως τον γνωρίζουμε σήμερα διατυπώθηκε για πρώτη φορά το ….1913! (Nobile).Έναρξη υλοποίησης του έργου δεκαετία 1950,παράδοση 2018!Εξυγιαντικά έργα (αποστράγγιση ελών κλπ.):διατύπωση προτάσεων πρώτη διακυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου (ομοίως Nobile 1913),σύμβαση 1930,ολοκλήρωση τέλη δεκαετίας 1950.Θεωρούμε πως περιττεύει η παράθεση και άλλων παραδειγμάτων.
6.Κλείνουμε την σημερινή μας παρέμβαση με ένα ζήτημα που πραγματικά μας δημιούργησε αρκετά ερωτηματικά.Από περιέργεια αναζητήσαμε στοιχεία για μία από τις οικολογικές οργανώσεις που συνυπογράφουν την προσφυγή των Αιτωλοακαρνάνων, και συγκεκριμένα της «Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού». Διαπιστώσαμε (όχι φυσικά με ιδιαίτερη έκπληξη…) πως τα πρόσωπα που την συναπαρτίζουν και κινούν τα νήματα στην οργάνωση αυτή είναι απόγονοι πολύ ισχυρών οικογενειών της οικονομικής ολιγαρχίας, μεγαλοαστοί διανοούμενοι, πρέσβεις, επιχειρηματίες, μεγαλοδικηγόροι, τραπεζίτες, ιδιοκτήτες μεγάλων αρχιτεκτονικών γραφείων, ακόμη και κάποιοι που πολιτεύονται με συγγενικά πρόσωπα του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος.
Αναρωτηθήκαμε εάν όλοι αυτοί γνωρίζουν τα βασικά στοιχεία των έργων ενάντια στα οποία προσφεύγουν, εάν έχουν στοιχειωδώς συνειδητοποιήσει την πραγματική αναγκαιότητα των έργων αυτών για την Θεσσαλία, εάν έχουν κάποια αίσθηση της οικολογικής καταστροφής στα «μπαζωμένα» οικοσυστήματα των ποταμών Αχελώου και Κουμπουργιανίτη και των κινδύνων που συνεπάγεται η εγκατάλειψη των έργων, την οποία με πάθος «αγωνίζονται» να επιβάλλουν μέσω του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Είναι βέβαιο πως στην προσπάθειά τους αυτή δεν φείδονται οικονομικών πόρων.Επίσης δεν έχουμε πολλές αμφιβολίες εάνη πρωτοβουλία τους για την προσφυγή (όπως και των Αιτωλοακαρνάνων) ήταν ή όχι σε γνώση του Μαξίμου.
Καλό είναι όμως να γνωρίζουν και οι συμπολίτες μας που καλούνται και πάλι να στηρίξουν τους αγώνες που θα ακολουθήσουν πως πολλές φορές τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται στην επιφάνεια,αλλά ότι το «βάθος» και το «εύρος» των συμφερόντων που έχουμε να αντιπαλέψουμε είναι μεγάλα και σίγουρα απαιτούν εκτεταμένη συσπείρωση των υγιών δυνάμεων του τόπου μας.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
