Σε ανακοίνωση του Συνδέσμου Βορειοηπειρωτών Θεσσαλίας «ο Πύρρος», αναφέρονται τα εξής:
“Με αφορμή τις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Αλβανίας Έντι Ράμα κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Θεσσαλονίκη, ότι «όσοι χρησιμοποιούν τον όρο Βόρειος Ήπειρος και Βορειοηπειρώτες είναι απολιθώματα» μια οφειλόμενη απάντηση με βάση τα ιστορικά ντοκουμέντα.
Η Ήπειρος είναι μία ενιαία γεωγραφική και ιστορική περιοχή στη νοτιοανατολική Ευρώπη, που βρίσκεται μεταξύ της οροσειράς Πίνδου και του Ιονίου Πελάγους, καθώς και της Αδριατικής θαλάσσης, εκτεινόμενη από τον κόλπο του Αυλώνα, τα Κεραύνια όρη και τον Γενούσο ποταμό (Σκούμπι) στο βορρά, μέχρι τον Αμβρακικό κόλπο και τα ερείπια της ρωμαϊκής πόλης Νικόπολη στο νότο. Πέρα από το Γενούσο ήταν κυρίως τα Ιλλυρικά φύλα, χωρίς να λείπει και στην περιοχή αυτή ο Ελληνισμός, με Ελληνικές πόλεις, κυρίως στα παράλια της Αδριατικής και με πρωτεύουσα την Επίδαμνο, δηλαδή το σημερινό Δυρράχιο.
Στην ενιαία Ήπειρο γεννήθηκε ο Ελληνικός πολιτισμός και σ΄ αυτήν ανδρώθηκε η Ελλάς. Αυτής της ενιαίας και αδιαιρέτου Ηπείρου αποτελούσε, ανέκαθεν, αναπόσπαστο τμήμα η καλουμένη, σήμερα, Βόρειος Ήπειρος.
Το αποδεικνύουν, άλλωστε, τα πολυάριθμα αρχαία μνημεία, και το επιβεβαιώνουν με θαυμασμό πολλοί ξένοι και σπουδαίοι επιστήμονες, αρχαιολόγοι, θρησκειολόγοι, γλωσσολόγοι, ιστορικοί, καθώς και αρχαίοι ιστορικοί, γεωγράφοι και φιλόσοφοι (Προκόπιος 6ος π.Χ., Σκύλαξ 6ος π.Χ., Εκαταίος 6ος π.Χ., Θουκυδίδης 5ος π.Χ., Αριστοτέλης 4ος π.Χ., Διονύσιος περιηγητής 1ος π.Χ., Στράβων 1ος π.Χ. αιώνας). Αναφορά στη Βόρειο Ήπειρο σημαίνει συνεπώς λόγος για έναν αρχέγονα, ελληνοκατοικημένο χώρο της άλλοτε ενιαίας Ηπείρου Ο όρος «Βόρειος Ήπειρος» είναι μεταγενέστερος.
Επιβλήθηκε βίαια και αυθαίρετα το 1913, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία και Αυστροουγγαρία) διέπραξαν το μεγάλο έγκλημα του διαμελισμού της Ηπείρου και της αποσπάσεως απ’ αυτήν της Βορείου Ηπείρου. Οι σκοπιμότητες των μεγάλων δυνάμεων της εποχής εκείνης παρεχώρησαν το βόρειο τμήμα της ενιαίας Ηπείρου στο νεοσυσταθέν Αλβανικό κράτος.
Με προτροπή της Ιταλίας και της Αυστροουγγαρίας υπεγράφη στη Φλωρεντία, στις 17 Δεκεμβρίου 1913, πρωτόκολλο διχοτομήσεως της Ηπείρου που προέβλεπε την προσάρτηση των βορείων περιοχών της στην Αλβανία. Επακολούθησε, στις 31 Ιανουαρίου 1914, επίδοση διακοινώσεως εκ μέρους των τότε μεγάλων δυνάμεων (Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ρωσίας, Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας) στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, βάσει της οποίας η οριστική απόδοση των νήσων του Αιγαίου στην Ελλάδα ήτο πλέον εξηρτημένη εκ της παραχωρήσεως της Βορείου Ηπείρου στο αλβανικό κράτος. Η υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο Ελληνική κυβέρνηση ενέδωσε στον εκβιασμό των “Μεγάλων Δυνάμεων” και ο ελληνικός στρατός απεσύρθη από τις απελευθερωθείσες περιοχές που θα εδίδοντο στο νεοϊδρυθέν αλβανικό κράτος.
Οι Βορειοηπειρώτες αντέδρασαν στην ενσωμάτωσή τους στο αλβανικό κράτος με νικηφόρο κατά των Αλβανών πόλεμο. Κέρδισαν την Αυτονομία τους με το συνυπογραφέν από την αλβανική κυβέρνηση Πρωτόκολλο της Κερκύρας το 1914,(οι Χειμαρριώτες, εφιάλτης των Οθωμανών στα χρόνια της τουρκοκρατίας δεν το δέχτηκαν ζητώντας να ενωθούν με την Ελλάδα: «Ένωσις ή Θάνατος» ήταν το σύνθημά τους). Δυστυχώς όμως αυτό το δικαίωμα μετά τη λήξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου και ιδιαίτερα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή καταπατήθηκε και έκτοτε δεν εφαρμόζεται. Το Πρωτόκολλο της Κερκύρας, αποτέλεσμα του αυτονομιστικού αγώνος του 1914, αποτελεί συλλογική διεθνή σύμβαση και μάλιστα με εγγυημένη την εφαρμογή και εκτέλεση της από τις “μεγάλες δυνάμεις” οι οποίες την υπέγραψαν, και στα άρθρα της αναφέρονται τα εξής:
– Στο 1ο άρθρο αναφέρεται η οργάνωση των δύο επαρχιών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς που απέκτησαν την αυτονομία.
– Το 2ο και 3ο άρθρο αναφέρονται στον αριθμό των διοικητικών συμβουλίων και την οροθεσία και διοικητική υποδιαίρεση των δύο επαρχιών.
– Στο 4ο άρθρο περιέχεται η απόφαση που αφορά τις διατάξεις για τα εδάφη των κατεχομένων προηγουμένως από την Ελλάδα, τα οποία προσαρτήθηκαν στην Αλβανία.
– Το 5ο και 6ο άρθρο αναφέρονται στη Χωροφυλακή και το στρατό. Για την τήρηση της τάξεως αποφασίζεται η σύσταση Τοπικής Χωροφυλακής, ενώ στις επαρχίες που αυτονομήθηκαν δεν μπορούν να μεταφερθούν και να χρησιμοποιηθούν στρατιωτικές μονάδες που δεν είναι ιθαγενείς.
– Το 7ο άρθρο αναφέρεται στις Ορθόδοξες Κοινότητες, οι οποίες αναγνωρίζονται ως νομικά πρόσωπα. Διατηρούν τις περιουσίες τους και μπορούν να τις διαθέτουν ελεύθερα.
– Το 8ο άρθρο αναφέρεται στα Σχολεία.
Η εκπαίδευση είναι ελεύθερη και στα σχολεία των ορθοδόξων Κοινοτήτων η εκπαίδευση θα γίνεται στα ελληνικά.
– Το 9ο άρθρο αναφέρεται στην ελευθερία της γλώσσας και στα υπόλοιπα 10ο, 11ο και 12ο περιέχονται τα σχετικά με την κατοχή των εδαφών, τη βοήθεια προς τους πάσχοντες και στην παροχή ολοκληρωτικής αμνηστείας.
– Στο τελευταίο 13ο άρθρο οι Μεγάλες Δυνάμεις εγγυώνται την εκτέλεση και τήρηση των διατάξεων που περιέχονται στο Πρωτόκολλο. Το πρωτόκολλο της Κέρκυρας συνεχίζει να ισχύει και σήμερα και συνιστά το ισχύον συμβατικό νομικό πλαίσιο της αυτονομίας της Βορείου Ηπείρου και τούτο διότι:
α) δεν υπήρξε νεωτέρα συμφωνία μεταξύ των υπογραψάντων μερών για την κατάργηση του
β) δεν επήλθε η πλήρωση ουδενός όρου ή προθεσμίας για την λήξη του
γ) δεν υπήρξε νόμιμος καταγγελία του, προς ένα έκαστο των υπογραψάντων μερών
δ) δεν προβλέπεται σε αυτό ημερομηνία λήξεως
ε) δεν υπήρξε νεωτέρα συμφωνία μεταξύ των υπογραψάντων μερών, η οποία να έχει αντίθετο περιεχόμενο, ή ρητή διάταξη περί ακυρώσεώς του, ή νεωτέρα συνθήκη που να τροποποιεί το Πρωτόκολλο.
Μετά τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η ελληνική κυβέρνηση έθεσε επίσημα το ζήτημα της Ένωσης της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων.
Το θέμα παραπέμφθηκε στους Υπουργούς Εξωτερικών των τεσσάρων νικητριών Μεγάλων Δυνάμεων και καταγράφηκε (στις 03.08.1946) στην προς συζήτηση ημερήσια διάταξη. Σύμφωνα με τη σύσκεψη του Συμβουλίου των τεσσάρων υπουργών στη Νέα Υόρκη (από 04.11.46 έως 12.12.46) η απόφαση για το Βορειοηπειρωτικό παρέμεινε εκκρεμής για να εξετασθεί μετά τη λύση του Αυστριακού και του Γερμανικού ζητήματος. Το Αυστριακό λύθηκε το 1955 και το Γερμανικό το 1991. Απομένει στο ελληνικό κράτος να επανέλθει.
Επιπλέον πρέπει να επισημανθεί ότι όπως τονίζουν διπλωματικές πηγές μετά από τις δηλώσεις Ράμα
«Ρητή προϋπόθεση της ενταξιακής πορείας της Αλβανίας στην ΕΕ ο σεβασμός των δικαιωμάτων της ελληνικης εθνικής μειονότητας» αφού οι συνεχείς διώξεις των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου με αποκορύφωμα τις δολοφονίες του Κωνσταντίνου Κατσίφα και του Αριστοτέλη Γκούμα αλλά και οι βαθύτατα αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις της κυβέρνησης Ράμα εναντίον του Φρέντη Μπελέρη, καταδεικνύουν περίτρανα ότι το καθεστώς του αποτελεί πράγματι ιστορικό αναχρονισμό αφού οι πολιτικές του πρακτικές παραπέμπουν ευθέως σε εποχές Μεσαίωνα.
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
· Ήπειρος: 4000 χρόνια ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού. Μ. Β. Σακελαρίου. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1997.
· Έκθεση για την καταπάτηση των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων της εθνικής ελληνικής κοινότητας στην Αλβανία. (Βόρειος Ηπείρος), 2003
· Δρ. ΙΩΑΝΝΗΣ Σ. ΠΑΠΑΦΛΩΡΑΤΟΣ, «Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΓΝΩΣΤΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ, 2018.
ΒΑΣ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ «ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ η συνεχιζόμενη ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ», εκδόσεις Ε.ΡΗΓΑ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, «ΑΠΕΙΡΟΣ ΧΩΡΑ», ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΝΕΑ ΣΥΝΟΡΑ-Α.Α. ΛΙΒΑΝΗ.
ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ – ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΦΟΥΣΑΣ ΓΡ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ Σιδέρης 2018
· Σοφία Βούρη, Γεώργιος Καψάλης.Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Αλβανία. Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο 2003.
· Βόρειος Ήπειρος και Ελληνισμός. Επτά Ημέρες. Καθημερινή, 6 Μαρτίου 1994.
· The Greek Minority in Albania In the Aftermath of Communism (Οι Έλληνες της Αλβανίας στην μετακομμουνιστική εποχή) Ακαδημία Αμύνης του Ηνωμένου Βασιλείου.
· Winnifrith, Tom (2002). Badlands-borderlands: a history of Northern Epirus/Southern Albania.(Ιστορία της Βορείου Ηπείρου/Νοτίου Αλβανίας) London: Duckworth.
· Jelokova Ζ., Mincheva Λ., Fox, Fekrat Β. (2002). Μειονότητες σε κίνδυνο, πρόγραμμα: Έλληνες στην Αλβανία. Το κέντρο για τη διεθνής ανάπτυξη και την αντιμετώπιση συγκρούσεων, ΧΑΛΑ το πρόγραμμα, Πανεπιστήμιο της Μέρυλαντ, 26 Ιουλίου, 2006″.
