Το ράλι που πραγματοποιούν όλο το προηγούμενο διάστημα οι τιμές του καφέ και του κακάο, όπως όλα δείχνουν θα αλλάξουν συνήθειες εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Το κλασικό μέχρι σήμερα «καφεδάκι» των Ελλήνων, πλέον τείνει να γίνει μία ακριβή απόλαυση, ενώ η αγαπημένη σοκολάτα μικρών και μεγάλων υπάρχει κίνδυνος να γίνει πολυτέλεια, καθώς οι τιμές τους το 2024 έφτασαν σε δυσθεώρητα ύψη.
Παράλληλα ο νέος χρόνος που θα έρθει σε λίγες ημέρες, όπως όλα δείχνουν μαζί του θα φέρει και πολλές αυξήσεις σε αρκετά προϊόντα που μέχρι σήμερα ήταν οι προσιτές απολαύσεις των καταναλωτών. Η άνοδος των τιμών του καφέ και του κακάο μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, τόσο φυσικούς όσο και οικονομικούς.
Οι κλιματικές αλλαγές έχουν σοβαρές επιπτώσεις στις καλλιέργειες καφέ και κακάο, ενώ άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η αυξανόμενη ζήτηση ειδικά στις αναδυόμενες αγορές. Η κατανάλωση καφέ έχει ενισχυθεί ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, όπου η αυξανόμενη αστική τάξη υιοθετεί δυτικά καταναλωτικά πρότυπα. Την ίδια στιγμή οι παραγωγοί των συγκεκριμένων προϊόντων αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος λόγω της τιμής των καυσίμων, των λιπασμάτων και άλλων παραγωγικών πόρων.
Ακριβό μου κακάο
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το κακάο διαπραγματεύονταν στις 27 Δεκεμβρίου γύρω στα 10.800 δολάρια ανά τόνο, παραμένοντας κάτω από την πρόσφατη κορυφή των 12.605 δολαρίων που σημειώθηκε στις 18 Δεκεμβρίου. Οι έμποροι ανέφεραν ότι συνεχίζονται οι ισχυρές αποστολές κακάο από την κορυφαία παραγωγό Ακτή Ελεφαντοστού, αν και αναμένεται σημαντική επιβράδυνση στις αρχές του 2025.
Οι τιμές του κακάο σημείωσαν απότομη άνοδο τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, λόγω των ανησυχιών σχετικά με τις προοπτικές της μεσογειακής σοδειάς κακάο της Δυτικής Αφρικής, με φόβους ότι η ξηρασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε τέταρτη συνεχόμενη έλλειψη. Οι συνεχιζόμενες προκλήσεις εφοδιασμού, που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή και τις ελλείψεις λιπασμάτων, αναμένεται να διατηρήσουν τις τιμές του κακάο σε ιστορικά υψηλά επίπεδα το επόμενο έτος.
Καφές από …«χρυσάφι»
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τον καφέ Arabica διαπραγματεύονταν στις 27 Δεκεμβρίου πάνω από τα 3,20 δολάρια ανά λίβρα, κοντά στο υψηλό ρεκόρ των 3,50 δολαρίων ανά λίβρα που επιτεύχθηκε στις 10 Δεκεμβρίου. Την ίδια ώρα εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες για τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες στη Βραζιλία, τον κορυφαίο παραγωγό καφέ στον κόσμο. Βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου στην κύρια περιοχή καλλιέργειας καφέ Minas Gerais έχουν διαταράξει την ανάπτυξη των καλλιεργειών, προκαλώντας φόβους για μειωμένες αποδόσεις στις επερχόμενες σοδειές. Αυτή η υστέρηση έχει σημάνει συναγερμό για τις πιθανές επιπτώσεις στη σοδειά του 2025/26, με τους αναλυτές να προβλέπουν μείωση της παραγωγής κατά 5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Φέτος, οι τιμές του καφέ αράμπικα αυξήθηκαν κατά περίπου 70%, ξεπερνώντας τα υψηλότερα επίπεδα από το 1977, λόγω της ξηρασίας σε μεγάλες περιοχές καλλιέργειας, όπως η Βραζιλία και το Βιετνάμ, και της αυξανόμενης παγκόσμιας κατανάλωσης.
Συναγερμός για τον καφέ στην Ελλάδα
Οι εταιρείες καφέ στην Ελλάδα παρακολουθούν με αγωνία το ράλι των τιμών και ανησυχούν για το πού θα καταλήξει αυτή η κατάσταση. Ήδη πολλές είναι αυτές που έχουν απορροφήσει τις περισσότερες αυξήσεις που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, ωστόσο αυτή η εξέλιξη των τιμών έχει αιφνιδιάσει τις επιχειρήσεις του κλάδου.
Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε στο τέλος Νοεμβρίου η Ελληνική Ένωση Καφέ, καθώς επισήμανε την επιτακτική ανάγκη κατάργησης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον καφέ σε μια προσπάθεια να κρατηθούν οι τιμές.
Όπως σημειώνει, πρόκειται για συνθήκες που επηρεάζουν δραματικά το κόστος για τις βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εισαγωγή, επεξεργασία και διάθεση καφέ, που παρά τον έντονο ανταγωνισμό που χαρακτηρίζει τον κλάδο, θα έχουν επίπτωση και στην ελληνική αγορά.
Η Ελληνική Ένωση Καφέ επισημαίνει ότι τα αυξημένα κοστολόγια δεν είναι πλέον εφικτό να απορροφηθούν από τις επιχειρήσεις του κλάδου.
Παράλληλα εκπρόσωποι εταιρειών έχουν εκφράσει επανειλημμένα την ανησυχία τους και μιλούν για ακραίες καταστάσεις και «κόκκινο συναγερμό», που όπως όλα δείχνουν θα φέρουν αυξήσεις στο αγαπημένο ρόφημα των Ελλήνων από τη νέα χρονιά.
Όσον αφορά τα αποθέματα στις αποθήκες των εταιρειών, αυτά δεν είναι τόσα για να μπορέσουν να κρατήσουν τις τιμές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως η άνοδος στις διεθνείς τιμές του καφέ είναι η κορυφή του παγόβουνου, καθώς το προηγούμενο διάστημα οι εταιρείες αναγκάστηκαν να απορροφήσουν αυξήσεις σε πρώτες ύλες, ενέργεια, μεταφορές. Οπότε δύσκολα θα καταφέρουν από τον καινούργιο χρόνο να μην κάνουν καμία αύξηση.
«Εναλλακτικά» προϊόντα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς κακάο και καφέ, αισθάνεται έντονα πλέον έντονα τις επιπτώσεις. Με τα εν λόγω προϊόντα να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των κλάδων ζαχαροπλαστικής και ποτών της περιοχής, οι αυξανόμενες τιμές ανεβάζουν το κόστος παραγωγής σε υψηλότερα επίπεδα και το μετακυλίουν στους καταναλωτές.
Η διπλή πρόκληση της αυξανόμενης ζήτησης και της μειούμενης προσφοράς έχει επιταχύνει τις προσπάθειες για την εξεύρεση βιώσιμων και οικονομικά αποδοτικών …εναλλακτικών λύσεων.
Στην Ευρώπη, διαμορφώνονται καινοτομίες σε υποκατάστατα σοκολάτας χωρίς κακάο και καφέ χωρίς …καφέ, με γνώμονα την ανάγκη μείωσης του κόστους και εξασφάλισης πιο βιώσιμων μεθόδων παραγωγής.
Η γερμανική εταιρεία Planet A Foods με το εμπορικό σήμα Choviva, για παράδειγμα, έχει καταστεί ηγέτης στα υποκατάστατα του κακάο, παράγοντας 2.000 τόνους ετησίως από ηλιόσπορους και ψημένους χουρμάδες. Μάλιστα λάνσαρε και εναλλακτική Dubai Chocolate, με «σοκολάτα» από ηλιόσπορους!
Στη Γαλλία, η Vallée Torréfaction έχει πρωτοπορήσει στην παραγωγή σοκολάτας χωρίς κακάο χρησιμοποιώντας καβουρδισμένη σκόνη βύνης κριθαριού. Μπορεί το προϊόν να διαφέρει ελαφρώς στη γεύση από την παραδοσιακή σοκολάτα, προσφέρει όμως μια οικονομικά αποδοτική και ευέλικτη εναλλακτική λύση για αρτοσκευάσματα και γλυκίσματα.
Πέρα από το κακάο, η αγορά των υποκατάστατων του καφέ αυξάνεται επίσης. Τα εναλλακτικά προϊόντα που παρασκευάζονται από κριθάρι και άλλα δημητριακά κερδίζουν έδαφος στην Ευρώπη, όπου χρησιμοποιούνται εδώ και καιρό ως επιλογές χωρίς καφεΐνη. Η αγορά αυτή, η οποία αποτιμάται σε 13,6 δισ. ευρώ το 2023, αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,7% ετησίως έως το 2032, αντανακλώντας τόσο το ενδιαφέρον των καταναλωτών όσο και τις επενδύσεις της βιομηχανίας σε μη παραδοσιακά προϊόντα καφέ.
