Πάνω από 437.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) έχουν στηρίξει μέχρι σήμερα οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις του Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027 και του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Η δε συνολική δημόσια δαπάνη που σημειώθηκε ξεπερνά τα 7,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 4,2 δισ. ευρώ είναι χαμηλότοκα δάνεια και τα υπόλοιπα 3,5 δισ. ευρώ είναι επιδοτήσεις (μη επιστρεπτέες καταβολές).
Σημειώνεται δε ότι ο κύκλος ενισχύσεων δεν έχει κλείσει ακόμη, καθώς όπως φαίνεται βρίσκονται στην γραμμή παραγωγής μια σειρά δράσεων και προγραμμάτων ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας. Μια τέτοια δράση είναι αυτή που ανακοινώθηκε πριν λίγες ημέρες από τους αρμόδιους υπουργούς, Κωστή Χατζηδάκη και Νίκο Παπαθανάση και αφορά στη στήριξη της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων.
Η δράση με τίτλο «Εξωστρέφεια Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί, αλλά υπάρχει προδημοσίευσή της στον ιστότοπο του ΕΣΠΑ. Σύμφωνα με αυτή, μέσω της δράσης θα διατεθούν πάνω από 200 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «Ανταγωνιστικότητα», με στόχο την ενίσχυση πρωτοβουλιών (επενδυτικών σχεδίων) επιχειρήσεων με εξαγωγικές δραστηριότητες με έως 200.000 ευρώ. Επομένως πρόκειται να ενισχυθούν τουλάχιστον 1.000 μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις της χώρας.
Επίσης, δεν περιλαμβάνονται επιπλέον κύκλοι ενίσχυσης ΜμΕ από τις ήδη ενεργές δράσεις και προγράμματα, που έχουν μεγάλη ζήτηση. Για παράδειγμα στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουμε σήμερα ένα δεύτερο κύκλο ενισχύσεων επιχειρήσεων στο πρόγραμμα «Ψηφιακά Εργαλεία ΜμΕ», ύψους 42 εκατ. ευρώ, καθώς ο πρώτος κύκλος, ύψους 93 εκατ. ευρώ εξαντλήθηκε πολύ γρήγορα.
Τεράστιο ήταν το ενδιαφέρον και για τη δέσμη δράσεων του ΕΣΠΑ «Πράσινη Μετάβαση ΜμΕ». Ο προϋπολογισμός της δημόσιας δαπάνης στο πρόγραμμα ξεκίνησε στα 400 εκατ. ευρώ, πολύ γρήγορα αυξήθηκε στα 700 εκατ. ευρώ και οι αιτήσεις που συγκεντρώθηκαν ξεπέρασαν τα 857 εκατ. ευρώ. Εκεί όμως που έγινε «χαλασμός» είναι στη νέα δράση του ΕΣΠΑ που τρέχει με τίτλο «Ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών ΜμΕ».
Η δράση αυτή έχει προϋπολογισμό δημόσιας δαπάνης 160 εκατ. ευρώ, αλλά σύμφωνα με τα στελέχη του υπ. Εθνικής Οικονομίας, συγκεντρώθηκαν αιτήσεις πάνω από 1,2 δισ. ευρώ. Δηλαδή για κάθε ένα ευρώ δημόσιας ενίσχυσης, έχουν ζητηθεί 8 ευρώ.
Η δράση αυτή δείχνει ότι ο μεγάλος όγκος της νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι εστιασμένη στον τουριστικό τομέα, αφού υπάρχει αντίστοιχη δράση ενίσχυσης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις γενικά («Ενίσχυση της ίδρυσης & λειτουργίας νέων ΜμΕ»), όπου η ζήτηση είναι χαμηλότερη. Φυσικά κι εκεί η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη από την προσφορά, αφού οι αιτήσεις έχουν ξεπεράσει τα 290 εκατ. ευρώ, όταν ο προϋπολογισμός είναι στα 190 εκατ. ευρώ.
Τέλος, μεγάλη ζήτηση έχουν και τα δάνεια του ΕΣΠΑ και του ΤΑΑ, καθώς δίνονται με πολύ ευνοϊκούς όρους. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ που ξεκίνησε πριν ένα χρόνο, έχει διαθέσει μέχρι σήμερα δάνεια πάνω από 1 δισ. ευρώ (δημόσια και ιδιωτική χρηματοδοτήση) κι εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ διαθέτει 500 εκατ. ευρώ τα οποία μοχλευμένα με τα κεφάλαια των τραπεζών, εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. ευρώ. Ήδη ο προϋπολογισμός για το σκέλος των δανείων (ΤΕΠΙΧ III-Loans) ύψους 200 εκατ. ευρώ έχει εξαντληθεί και τώρα αυξάνεται κατά 100 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο όπως επισημαίνουν παράγοντες του υπ. Οικονομικών, καθώς οι προσκλήσεις και τα δάνεια εστιάζονται σε όλο και μικρότερες επιχειρήσεις (π.χ. 1 έως 9 εργαζόμενοι), οι λάθος αιτήσεις είναι πολλές με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να απορρίπτονται. Τα λάθη δεν έχουν να κάνουν με την επιλεξιμότητα των επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στα διάφορα προγράμματα, αλλά είναι συνήθως τυπικά, π.χ. δεν έχουν όλα τα δικαιολογητικά που απαιτεί η γραφειοκρατία του προγράμματος.
Τα λάθη αυτά είναι και αποτέλεσμα της πλημμελούς προετοιμασίας των εταιρειών στην υποβολή των προτάσεων. Αυτό συμβαίνει επειδή χαμηλώνει ο πήχης των επιχειρήσεων που μπαίνουν στα διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα, με αποτέλεσμα οι μικροί της αγοράς να μην έχουν τη δυνατότητα να προσλάβουν συμβούλους που θα τους κάνουν μια καλή πρόταση. Έτσι η σύνταξη των προτάσεών τους γίνεται εκ των ενόντων, ή χωρίς τη δέουσα προσοχή, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά λάθη και αστοχίες.
Πάντως χάρις στο ΤΑΑ και το ΕΣΠΑ, σήμερα «βρέχει» χρήμα σε ΜμΕ, αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις. Όπως παρατηρούσε στέλεχος συμβουλευτικής εταιρείας, το ζητούμενο των διοικήσεων των επιχειρήσεων σήμερα δεν είναι αν θα βρουν χρηματοδότηση (δάνειο ή επιδότηση), αλλά το ποιο πρόγραμμα θα επιλέξουν έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουν το αποτέλεσμα τους.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν υπάρχουν οι πόροι, κυρίως οι άνθρωποι, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν το τεράστιο όγκο προτάσεων που υποβάλλονται καθημερινά στα διάφορα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του ΤΑΑ.
