Δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα με τους 57 νεκρούς στα Τέμπη, η Δικαιοσύνη, στο στάδιο της ανάκρισης ακόμα, επιχειρεί να φωτιστούν όλες οι πτυχές της ογκωδέστατης δικογραφίας, την ώρα που η πολιτική αντιπαράθεση για τις ευθύνες και τους κυβερνητικούς χειρισμούς οξύνεται και η κοινωνία ενστερνίζεται μαζικά το αίτημα των συγγενών των θυμάτων για πλήρη απόδοση ευθυνών προς κάθε κατεύθυνση.
Ας δούμε λοιπόν πού είναι η ανακριτική διαδικασία σήμερα, τι έχει ξεκαθαρίσει από τα δεκάδες ερωτήματα για τους υπευθύνους της τραγωδίας, για τη διαχείρισή της και για το πότε θα είναι έτοιμες οι δικαστικές αρχές να ξεκινήσει η δίκη.
Την έρευνα για αίτια, ευθύνες και χειρισμούς έχει αναλάβει από την αρχή εφέτης ανακριτής, λόγω της μείζονος σπουδαιότητας της υπόθεσης, όπως έχει γίνει στο παρελθόν σε υποθέσεις όπως η τρομοκρατία και η «Χρυσή Αυγή».
Μέχρι τώρα, έχουν απαγγελθεί κατηγορίες εις βάρος τους και έχουν απολογηθεί – η συντριπτική πλειοψηφία διώκεται για αδικήματα σε βαθμό κακουργήματος – συνολικά 43 άτομα, ανάμεσά τους ο μοιραίος σταθμάρχης, που με εγκληματικό τρόπο έβαλε τα τρένα στις ίδιες ράγες, οι συνάδελφοί του, που δεν ήταν στη θέση τους την αποφράδα εκείνη νύχτα και στελέχη του ΟΣΕ, που είχαν ευθύνη για τις βάρδιες και την τοποθέτηση του σταθμάρχη.
Παράλληλα, κατηγορούμενοι μέσα στους 43 είναι υψηλόβαθμα στελέχη των ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, υπουργείου Υποδομών, ως υπεύθυνοι για την τραγωδία, για τη μη ολοκλήρωση του έργου της τηλεδιοίκησης, που θα εκσυγχρόνιζε τον σιδηρόδρομο και θα μπορούσε να ακυρωθεί το όποιο ανθρώπινο λάθος, αλλά και για ευθύνες στη διαχείριση του τραγικού δυστυχήματος.
Κατηγορούμενοι επίσης είναι και υψηλόβαθμοι της εταιρείας Hellenic Train, ιταλικών συμφερόντων, που είχε αναλάβει τη διαχείριση του σιδηροδρόμου, αυτοί σε βαθμό πλημμελήματος.
Πολιτικοί και «μπάζωμα»
Πέρα όμως από το έγκλημα και τη μη εκτέλεση των έργων (της σύμβασης 717), ο ανακριτής έχει αποδώσει κατηγορίες και για τους χειρισμούς που ακολούθησαν το τραγικό δυστύχημα, σε ό,τι αφορά την αλλοίωση του χώρου, το λεγόμενο «μπάζωμα». Κατηγορούμενοι εδώ είναι ο πρώην περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός και άλλα άτομα που μετείχαν, παραβιάζοντας τον νόμο, στην πρωτοφανή ενέργεια, προκαλώντας οργή στους συγγενείς των θυμάτων και εγείροντας ερωτήματα για συγκάλυψη.
Για το μπάζωμα δεν είναι κατηγορούμενος ο Χρήστος Τριαντόπουλος (υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το όνομα του οποίου ενεπλάκη στο μπάζωμα του χώρου), διότι δεν έχει τέτοια αρμοδιότητα η Δικαιοσύνη για τους πολιτικούς.
Συμπερασματικά, για την τραγωδία στα Τέμπη κατηγορούμενοι είναι οι άμεσα υπεύθυνοι για το δυστύχημα, σταθμάρχης και λοιποί, στελέχη των αρμόδιων εταιρειών για την ευθύνη τους στην τραγωδία, για τους χειρισμούς τους, αλλά και για τη μη ολοκλήρωση των έργων εκσυγχρονισμού, όπως και στελέχη του υπουργείου Υποδομών, που απολογούνται αυτές τις ημέρες, και οι υπεύθυνοι για το μπάζωμα.
Δεν είναι πολιτικοί, όπως ο Χρήστος Τριαντόπουλος ή ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής και ενδεχομένως άλλοι, διότι τους πολιτικούς μόνον η Βουλή μπορεί να ελέγξει ποινικά, κάτι που ως σήμερα δεν έχει γίνει.
Ωστόσο, το ενδεχόμενο της κοινοβουλευτικής διερεύνησης είναι ανοικτό, αν υποβληθεί σχετική πρόταση, όπως ορίζει το Σύνταγμα. Το ενδεχόμενο δεν απέκλεισε ούτε ο Πρωθυπουργός, κατά την πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη. Με δυο λόγια, η ανάκριση, τα δύο χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την τραγωδία, έχει ξεκαθαρίσει πλήρως και σε όλα τα επίπεδα, όπως υποστηρίζουν δικαστικές πηγές, εκτός αν προκύψει κάτι άλλο για τη σύγκρουση των τρένων.
Η έρευνα για την έκρηξη
Και ενώ η σύγκρουση έχει ξεκαθαριστεί, για την έκρηξη που ακολούθησε, το μανιτάρι της φωτιάς που όλοι έχουμε δει στα βίντεο, τα πράγματα είναι ακόμα θολά και κρίσιμα ερωτήματα παραμένουν χωρίς πειστικές απαντήσεις.
Και είναι κρίσιμα, διότι από τις ιατροδικαστικές εκθέσεις φαίνεται πως κάποια από τα θύματα της τραγωδίας δεν πέθαναν από τη σύγκρουση, αλλά από τη φωτιά που ακολούθησε.
Υπάρχουν στα χέρια του ανακριτή, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», συνολικά 11 πραγματογνωμοσύνες.
Οι πραγματογνώμονες που ορίστηκαν από τη Δικαιοσύνη και εκείνοι της Πυροσβεστικής τάσσονται υπέρ της άποψης ότι την έκρηξη προκάλεσαν τα λάδια των μηχανών, τα έλαια σιλικόνης, όπως λέγονται. Από την πλευρά των τεχνικών συμβούλων, των πραγματογνωμόνων που έβαλαν συγγενείς των θυμάτων, αποκλείεται η πιθανότητα τα λάδια να προκάλεσαν τη φωτιά, διότι θεωρούνται βραδυφλεγή υλικά, που δεν προκαλούν πύρινο μανιτάρι. Οι εν λόγω πραγματογνώμονες υποστηρίζουν, με επιμέρους διαφορές, ότι το μανιτάρι προκλήθηκε από κάποιο εύφλεκτο φορτίο, που μετέφερε η εμπορική αμαξοστοιχία, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ερώτημα να πλανάται πάνω από τους συγγενείς θυμάτων, αλλά και την κοινωνία. Τι μετέφερε, αν μετέφερε, το εμπορικό τρένο;
Παράλληλα, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Βήματος», μέσα στις 11 πραγματογνωμοσύνες υπάρχει και μία γάλλων ειδικών, που είναι τεχνικοί σύμβουλοι της Hellenic Train και αποδίδουν το μανιτάρι της φωτιάς στο ηλεκτρικό φορτίο που προκλήθηκε από τη σύγκρουση στους μετασχηματιστές που έχουν οι ηλεκτράμαξες. Οι συγκεκριμένοι ειδικοί κρίνουν ότι ήταν τόσο μεγάλο το φορτίο, ώστε πήραν φωτιά και τα λάδια των μηχανών. Αυτή είναι μια τρίτη εκδοχή δηλαδή.
Τα βλέμματα στο ΕΜΠ
Καθώς όμως οι πραγματογνωμοσύνες είναι διαφορετικές, ο ανακριτής, που ομολογουμένως έχει κάνει ό,τι μπορεί για να βγάλει άκρη σε μια τόσο δύσκολη υπόθεση, παρήγγειλε μία ακόμη, που την έχει αναλάβει εδώ και έναν χρόνο ο ειδικός χημικός μηχανικός από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Δημήτρης Καρώνης.
Η πραγματογνωμοσύνη του ΕΜΠ αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον και είναι μείζονος σπουδαιότητας, για να απαντηθούν τα κρίσιμα ερωτήματα για την έκρηξη.
Πληροφορίες, που μένει να επιβεβαιωθούν, όταν κατατεθεί η πραγματογνωμοσύνη, αναφέρουν πως το ΕΜΠ θα αποκλείσει την πιθανότητα να προκλήθηκε η φωτιά και η έκρηξη από τα λάδια των μηχανών. Ωστόσο, οι ίδιες πληροφορίες δεν προσδιορίζουν τι απάντηση θα δώσει για το αν η εμπορική αμαξοστοιχία είχε κάποιο φορτίο που προκάλεσε την έκρηξη κι αν αυτό ήταν παράνομο.
Εκτός όμως από το πόρισμα του ΕΜΠ, ένα ακόμα θεωρείται κρίσιμο για τις έρευνες περί την έκρηξη. Εκείνο του νεοσύστατου εθνικού οργανισμού, που διερευνά αεροπορικά και σιδηροδρομικά δυστυχήματα, στον οποίο μετέχουν και ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες. Το πόρισμα αυτό αναμένεται μέσα στον μήνα και, σύμφωνα με πληροφορίες, ούτε αυτό θα υιοθετεί την άποψη για τα λάδια των μηχανών, αλλά μένει να δούμε τι εξήγηση θα δίνει για την έκρηξη.
Οι «τυφλές» καταγραφές
Και ενώ στα δύο πορίσματα έχουν επενδυθεί ελπίδες να ξεκαθαρίσουν τα της έκρηξης, 15 βίντεο που όφειλαν να δείχνουν το εμπορικό τρένο και το φορτίο του, τελικά δε δείχνουν τίποτα!
Τι έχει γίνει: Οι καταγραφές τους, έτσι όπως εστάλησαν στον ανακριτή, διαβιβάστηκαν με εντολή του σε ειδικό επιστημονικό εργαστήριο του Λονδίνου για να «διαβαστούν» και να φανεί τι είχε, αν είχε, πάνω της η εμπορική αμαξοστοιχία, καθώς οι υποψίες για παράνομο φορτίο είναι στην πρώτη γραμμή από τις έρευνες για την έκρηξη.
Όμως από το εργαστήριο του Λονδίνου δεν προέκυψε τίποτα χρήσιμο. Οι καταγραφές ήταν τόσες πολλές, μία πάνω στην άλλη, που δεν μπόρεσε να φανεί το εμπορικό τρένο. Μάλιστα, ένα από τα βίντεο ήταν και σπασμένο, οπότε ήταν ουσιαστικά άχρηστο. Με το δεδομένο ότι δεν υπάρχει επίσημα καταγραφή του εμπορικού τρένου, επιστρατεύθηκαν από την ανάκριση ιδιωτικές καταγραφές από κάμερες στη διαδρομή του. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Βήματος», υπάρχει στη δικογραφία μία και μοναδική καταγραφή από κάμερα στη Λεπτοκαρυά, αλλά δεν έχει ταυτοποιηθεί από τους αρμοδίους της ΕΛ.ΑΣ. για την ώρα διέλευσης και αν αφορά την επίμαχη αμαξοστοιχία.
Ο χρόνος της δίκης
Το τελευταίο μείζον ερώτημα είναι πότε τελειώνει η ανάκριση και πότε θα ξεκινήσει η δίκη.
Πληροφορίες από δικαστικές πηγές διαβεβαιώνουν ότι για να τελειώσει η ανάκριση, πρέπει να δοθούν τα δύο προαναφερόμενα πορίσματα. Επίσης, να κριθεί η προσφυγή που, σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», κατέθεσαν την περασμένη εβδομάδα συγγενείς θυμάτων, με την οποία ζητούν αναβάθμιση της κατηγορίας από πλημμέλημα σε κακούργημα, για στελέχη της Ηellenic Train.
Επίσης, να εκδοθεί απόφαση του δικαστικού συμβουλίου για το αίτημα του ανακριτή, που όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, κατατέθηκε και ζητεί να διαχωριστεί η δικογραφία σε ό,τι αφορά τους κατηγορουμένους για το μπάζωμα. Το σκεπτικό είναι πως η κατηγορία τους (πλημμέλημα, για παράβαση καθήκοντος) μπορεί να κινδυνεύσει με παραγραφή.
Οπότε, για να τελειώσει η ανάκριση, αν δεν προκύψει κάτι άλλο, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί και τα τέσσερα αυτά βήματα.
Σημειωτέον ότι μέχρι τώρα, από πλευράς συγγενών θυμάτων έχουν υποβληθεί 300 αιτήματα, από τα οποία ο ανακριτής έχει ερευνήσει τα 250 και μόνον 50 μπήκαν στο αρχείο. Όσο για τη δίκη, όλες οι εκτιμήσεις λένε ότι πιθανόν, εκτός απροόπτου, να ξεκινήσει στα τέλη του 2025.
