Γράφει ο Ιωάννης Περουλάκης
Ο αθλητισμός είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες ανάπτυξης των παιδιών, προσφέροντας σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά οφέλη.
Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια ανησυχητική τάση: όλο και περισσότερα παιδιά εγκαταλείπουν τον αθλητισμό ή δεν ασχολούνται καθόλου με αυτόν και αυτό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση μιας και τα γήπεδα και τα στάδια αδειάζουν χρόνο με το χρόνο και δεν είναι μοναδική αιτία η υπογεννητικότητα στη χώρα μας όπως πολλοί θέλουν να πιστεύουν…
Γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορούμε να κάνουμε για να το ανατρέψουμε;
Οι κύριες αιτίες που τα παιδιά απομακρύνονται από τον αθλητισμό
Αυξημένη χρήση της τεχνολογίας και της ψηφιακής ψυχαγωγίας
Τα σημερινά παιδιά περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας τους μπροστά από οθόνες – τηλεόραση, κινητά, tablets ή κονσόλες παιχνιδιών και ότι άλλο μπορεί να έχει οθόνη…
Η ενασχόληση με το διαδίκτυο και τα social media έχει μειώσει σημαντικά τον χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά μας στην κίνηση και τον αθλητισμό. Η ψηφιακή διασκέδαση έχει γίνει πιο ελκυστική, σε αντίθεση με τον αθλητισμό, που απαιτεί κόπο, πειθαρχία και χρόνο για να δει κάποιος αποτελέσματα. Στα Social Media προβάλλονται συχνά “πλασματικές” εικόνες ανθρώπων (οι γνωστοί … influencers) οι οποίες δίνουν την εντύπωση ότι έχουν καταλάβει “κορυφές” χωρίς κόπο, κάνοντας απλώς χρήση του ίντερνετ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, “καπελώνοντας” συχνά πυκνά κάθε καλό πρότυπο, είτε αυτό είναι αθλητής, είτε όχι.
Δεν είναι λίγα τα παιδιά που όταν μπαίνουν στα γήπεδα δεν ξέρουν, δυστυχώς, ούτε να … “τρέξουν”.
Αύξηση του σχολικού φόρτου και εξωσχολικών δραστηριοτήτων
Στις μέρες μας, τα παιδιά έχουν υπερφορτωμένο πρόγραμμα με σχολικά μαθήματα, φροντιστήρια, ξένες γλώσσες και άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες.
Οι γονείς συχνά έχουμε έντονο άγχος για τις σχολικές επιδόσεις με αποτέλεσμα να υπερφορτώνουμε τα παιδιά από πολύ μικρές ηλικίες. Τα παιδιά ΠΡΕΠΕΙ να παίξουν και εμείς ως γονείς συχνά τους στερούμε τον ελεύθερο χρόνο με όλες αυτές τις απαιτήσεις που έχουμε, με αποτέλεσμα αυτά να παραμελούν τον αθλητισμό.
Πολλοί γονείς προτιμούν να επενδύσουν σε ακαδημαϊκές δραστηριότητες παρά σε αθλητικές, πιστεύοντας ότι αυτές θα προσφέρουν μεγαλύτερες ευκαιρίες στο μέλλον.
Είναι έτσι όμως;
Οικονομικοί λόγοι και υψηλό κόστος συμμετοχής
Πολλά αθλήματα απαιτούν σημαντική οικονομική επένδυση. Οι γονείς καλούνται να πληρώσουν συνδρομές σε συλλόγους, εξοπλισμό, στολές, προπονητές, μετακινήσεις για αγώνες και άλλα έξοδα. Και μην πει κανείς ότι το κράτος καλύπτει έξοδα… γιατί η συνεισφορά του κράτους στους προϋπολογισμούς των ερασιτεχνικών αθλητικών σωματείων είναι ελάχιστη, έως και μηδαμινή.
Σε περίοδο οικονομικής κρίσης, με το πληθωρισμό τα τελευταία χρόνια στην κυριολεξία να… “πετάει” σχεδόν τα πάντα έχουν ακριβύνει σε αντίθεση με τους μισθούς που ελάχιστα ανέβηκαν. Πολλές οικογένειες δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στα βασικά έξοδα πλέον, με αποτέλεσμα τα παιδιά να εγκαταλείπουν τον αθλητισμό λόγω οικονομικών περιορισμών.
Έλλειψη κατάλληλων αθλητικών εγκαταστάσεων και υποδομών
Σε πολλές περιοχές, ιδιαίτερα στην επαρχία και τις μικρότερες πόλεις, οι αθλητικές εγκαταστάσεις είναι είτε ανύπαρκτες είτε σε κακή κατάσταση. Η απουσία κοντινών γηπέδων ή χώρων προπόνησης αποθαρρύνει τους γονείς από το να γράψουν τα παιδιά τους σε κάποιο αθλητικό σύλλογο. Σε πολλές πόλεις, οι εγκαταστάσεις είναι κακό συντηρημένες και αδυνατούν να καλύψουν τις προπονητικές ώρες που ζητούν οι σύλλογοι για να προπονήσουν τα παιδιά τους, με αποτέλεσμα, είτε να συρρικνώνονται οι ώρες προπόνησης, είτε να στριμώχνονται πολλά παιδιά στους χώρους άθλησης.
Υπερβολική πίεση από γονείς και προπονητές
Ο αθλητισμός για τα παιδιά θα έπρεπε να είναι πρωτίστως διασκέδαση και τρόπος έκφρασης. Ωστόσο, πολλοί γονείς και προπονητές δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη νίκη και τις διακρίσεις, δημιουργώντας ένα υπερβολικά ανταγωνιστικό περιβάλλον. Αυτό οδηγεί τα παιδιά στο άγχος, την απογοήτευση και τελικά στην εγκατάλειψη του αθλητισμού, καθώς δεν αντέχουν την ψυχολογική πίεση.
Πολλοί είναι οι λόγοι που φουσκώνει το μυαλό… κατά τη γνώμη μου, τα Social Media είναι ο σημαντικότερος.
Αλλαγή τρόπου ζωής και μείωση φυσικής δραστηριότητας
Σε σύγκριση με παλαιότερες εποχές, τα παιδιά περνούν λιγότερο χρόνο παίζοντας σε εξωτερικούς χώρους. Οι γειτονιές έχουν αλλάξει, οι ελεύθεροι χώροι έχουν μειωθεί και οι γονείς είναι πιο επιφυλακτικοί όσον αφορά την ασφάλεια.
Εκτός των άλλων, οι αυλες των σχολείων που κάποτε ήταν χώροι που τα παιδιά έπαιζαν μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ, κλπ, παραμένουν κλειδωμένες και τα παιδιά δεν έχουν που να παίξουν ή να αθληθούν. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που πηδούν τα κάγκελα των σχολείων γιατί θέλουν απλώς να παίξουν… με κίνδυνο αυτά να τραυματιστούν.
Αυτό οδηγεί σε μειωμένη φυσική δραστηριότητα και, κατ’ επέκταση, σε μειωμένο ενδιαφέρον για τον αθλητισμό.
Έλλειψη κινήτρων και αθλητικών προτύπων
Τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν κυρίως επαγγελματίες αθλητές, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να θεωρούν ότι ο αθλητισμός είναι μόνο για λίγους ταλαντούχους.
Αν δεν βλέπουν καθημερινούς ανθρώπους να αθλούνται, πως μπορούν αυτά να πιστέψουν ότι ο αθλητισμός είναι τελικά για όλους και όχι μόνο για τους λίγους ταλαντούχους;
Προτάσεις για την αναζωογόνηση της παιδικής ενασχόλησης με τον αθλητισμό
Προτάσεις ακούγονται κατα καιρούς από ειδικούς αλλά και λιγότερο ειδικούς για τον αθλητισμό. Εγώ συγκαταλέγομαι στους λιγότερο ειδικούς μάλλον, ωστόσο είπα να γράψω την άποψη μου μιας και σχεδόν όλη μου η ζωή… είναι στα γήπεδα.
Ας δούμε μερικές από αυτές:
Ενίσχυση του σχολικού αθλητισμού
Τα σχολεία πρέπει να δίνουν περισσότερες ευκαιρίες στα παιδιά να αθληθούν μέσα από μαθήματα φυσικής αγωγής, σχολικές ομάδες και αθλητικές διοργανώσεις.
Ο αθλητισμός δεν πρέπει να θεωρείται «δευτερεύον» μάθημα, αλλά βασικό κομμάτι της εκπαίδευσης.
Τα σχολικά πρωταθλήματα έχουν ατονίσει. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δίνεται μόνο στις τάξεις του λυκείου, όπου τα παιδιά μέσω των διακρίσεων τους μπορούν να κερδίσουν κάποιο μπόνους για την εισαγωγή τους στα πανεπιστήμια.
Ωστόσο, το παιχνίδι για το εάν ένα παιδί μπει στον αθλητισμό ή όχι, κερδίζεται από τις πρώτες σχολικές τάξεις, ίσως και από το νηπιαγωγείο ακόμα. Εκεί το παιδί πρέπει να έρθει σε επαφή με τον αθλητισμό κατά τη γνώμη μου και αυτή την επαφή πρέπει να την εξασφαλίζουν και οι κατάλληλοι άνθρωποι, είτε στα σχολεία, είτε στους αθλητικούς συλλόγους.
Δημιουργία φιλικών προς τα παιδιά αθλητικών προγραμμάτων
Πρέπει να δοθεί έμφαση στη διασκέδαση και τη συμμετοχή αντί για τον έντονο ανταγωνισμό. Ο αθλητισμός πρέπει να είναι ελκυστικός για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το επίπεδο δεξιοτήτων τους. Δυστυχώς αυτό συμβαίνει ελάχιστα, ενώ απεναντίας δεν είναι λίγες οι φορές που τα αθλητικά σωματεία αλλά και οι ίδιοι οι γονείς, προωθούν αυτό το ανταγωνιστικό κλίμα, από τις πολύ μικρές ηλικίες.
Υποστήριξη από τους γονείς
Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να αθληθούν.
Αν αυτοί βλέπουν τον αθλητισμό ως προτεραιότητα και συμμετέχουν και οι ίδιοι σε αθλητικές δραστηριότητες, μπορούν και οι ίδιοι να αποτελέσουν ένα καλό παράδειγμα για τα παιδιά τους.
Επίσης, είναι πολλοί οι γονείς που όταν τα παιδιά δεν συμπεριφέρονται σωστά ή οι επιδόσεις τους στο σχολείο δεν είναι αυτές που θα έπρεπε κατά τη γνώμη τους, η τιμωρία που επιλέγουν για τα παιδιά τους είναι να μην πάνε αυτά στην προπόνηση τους. Όταν αυτό επαναλαμβάνεται, το παιδί τελικά θα χάσει το ενδιαφέρον του και θα απομακρυνθεί από τον αθλητισμό.
Βελτίωση αθλητικών υποδομών και προσβασιμότητας
Οι τοπικές αρχές και οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύσουν στη δημιουργία και συντήρηση αθλητικών εγκαταστάσεων, ώστε περισσότερα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε αυτές.
Έχει αναρωτηθεί κανείς πόσες από τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν τα παιδιά είναι πραγματικά κατάλληλες για να προπονούνται αυτά; Για παράδειγμα τα περισσότερα σχολικά γυμναστήρια έχουν ακατάλληλο φωτισμό, εξοπλισμό σκουριασμένο σε πολλά σημεία και τα αποδυτήρια πολλές φορές είναι ακατάλληλα προς χρήση για τα ίδια τα παιδιά αλλά και για οποιονδήποτε άλλο.
Δημιουργία θετικών αθλητικών προτύπων
Είναι σημαντικό να προβληθούν ιστορίες ανθρώπων που απολαμβάνουν τον αθλητισμό χωρίς απαραίτητα να είναι πρωταθλητές.
Οι τοπικοί αθλητές, οι δάσκαλοι φυσικής αγωγής και οι γονείς που αθλούνται μπορούν να λειτουργήσουν ως θετικά πρότυπα για τα παιδιά.
Η απομάκρυνση των παιδιών από τον αθλητισμό είναι μια ανησυχητική τάση με σοβαρές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Είναι ευθύνη όλων μας – γονέων, σχολείων, αθλητικών συλλόγων και κοινωνίας – να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τη φυσική δραστηριότητα και την αγάπη για τον αθλητισμό.
Ο στόχος δεν είναι να βγάλουμε πρωταθλητές, αλλά υγιή και ευτυχισμένα παιδιά!
Ο κ. Περουλάκης Ιωάννης είναι Πρόεδρος Ένωσης Αθλοπαιδιών Λάρισας – Πήγασος (ΕΑΛ)
