Της Ειρήνης Παπουτσή
Μια σπουδαία κινηματογραφική εμπειρία έζησαν όσοι παρακολούθησαν τη δεύτερη μέρα του 8ου Πανοράματος Ελληνικού Κινηματογράφου, καθώς όχι μόνο απόλαυσαν την πολυβραβευμένη ταινία της Εύας Νάθενα, «Φόνισσα», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, μα και τον χειμαρρώδη λόγο ενός ανθρώπου που υπηρετεί με πάθος την Τέχνη, έχοντας ταυτόχρονα εικαστικές και μουσικές καταβολές.
Ενδυματολόγος, μαθήτρια του «δικού μας» Γιώργου Ζιάκα και σοπράνο, η Εύα Νάθενα ξετύλιξε με μαεστρία το κουβάρι μιας 10ετούς έρευνας πάνω στο αριστουργηματικό κείμενο του Παπαδιαμάντη, με την ίδια να μιλά αφοπλιστικά για ένα αφήγημα «που δεν το διάβαζα, αλλά με διάβαζε».
«Ευτύχησα να υπηρετήσω την ιδέα της ταινίας ως ενδυματολόγος, σκηνοθέτης και σοπράνο! Ηχητικά τοπία που μετατράπηκαν σε τοπία εικαστικά… Όλα τα όνειρά μου εκπληρώθηκαν σ’ αυτήν την ταινία… Η Φραγκογιαννού είναι η ίδια η κοινωνία που σκοτώνει τα παιδιά της», μοιράστηκε με το κοινό, σε μια κατάμεστη αίθουσα που πλημμύρισε από τον αβίαστο λόγο και την αγάπη της στην Τέχνη.
Καθηλωμένο το κοινό και με την ολοκλήρωση της προβολής της ταινίας, με τις ερωτήσεις να πέφτουν βροχή και τη σκηνοθέτιδα να μιλά για μια ταινία «που έγινε για λόγους θεραπευτικούς», κάνοντας μάλιστα γνωστό πως νέα ταινίας της θα υπάρξει την επόμενη διετία.
«Κάτι “ξύνει” αυτή η ταινία… Στα μάτια του Παπαδιαμάντη Φόνισσα είναι ολόκληρη η κοινωνία, ενώ μέσα από την ταινία αποτυπώνεται η αρχέτυπη μάνα και η αρχέτυπη κόρη. Δεν πρόκειται για φεμινιστική ταινία… Δε διάλεξα άνδρες που έκαναν το νεύμα για τη θανάτωση ενός κοριτσιού με χαμόγελο. Ήταν η ανέχεια που τους οδηγούσε», συνέχισε, περιγράφοντας ένα διαγενεακό τραύμα, με την επισήμανση πως η μνήμη των ανθρώπων είναι κυτταρική.
«Αποφάσισα να ακολουθήσω το “τότε” ώστε να δουλέψει το “τώρα” ο θεατής βλέποντας τη Φόνισσα και όχι εγώ», δήλωσε αφοπλιστικά σχετικά με την εποχή που επέλεξε να αποτυπώσει στην ταινία, μιλώντας σαφώς για το έμφυλο και για μια εποχή «όπου έγιναν όλα λάθος», με την επισήμανση ωστόσο ότι είναι στο χέρι μας να τα διορθώσουμε.
Έντονη η φόρτιση κατά τη διάρκεια της προβολής, με την Εύα Νάθενα να μεταφέρει εντός αιθούσης και κάτι από το… άρωμα των γυρισμάτων, δηλώνοντας με νόημα πως η πρωταγωνίστρια, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, «έβγαλε το πετσί της και το ξαναφόρεσε»: «Η Καραμπέτη έκλαιγε συνέχεια στα γυρίσματα των σκηνών της θανάτωσης των κοριτσιών, εγώ πάλι όχι, γιατί κάποιος έπρεπε να κάνει την ταινία», μοιράστηκε με χιούμορ.
Θα ήταν παράληψή μας να μη σημειώσουμε την αναφορά της Εύας Νάθενα και στο ΣΔΕ των φυλακών Αυλώνα, όπου διδάσκει τα τελευταία χρόνια και όπου γύρισε με τους μαθητές της την ταινία μικρού μήκους «Αντιγόνη», το… εισιτήριό της κατά την ίδια για τη Φόνισσα, ενώ λίγο πριν την προβολή της ταινίας ζήτησε ευγενικά από όλους να απενεργοποιήσουν τα κινητά τους τηλέφωνα: «Η ταινία θα επιβιώσει και με τους χτύπους των κινητών. Το ζητώ από σεβασμό στους διπλανούς μας», προέτρεψε. Δεν τα πήγαμε και άσχημα, μόλις ένα τηλέφωνο χτύπησε…
