Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης υποδέχεται τα έργα των Σάμι Μπαλότζι, Έμα Τάλμποτ, Κάσπερ Μπόσμανς και Τζάνις Ράφα
Ο Απρίλιος ξεκινά στο ΕΜΣΤ με 4 project -2 μεγαλύτερα και 2 μικρότερα- που ερευνούν τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα και τη φύση. 4 καλλιτέχνες -3 από το εξωτερικό και 1 από την Ελλάδα- έχουν δουλέψει με διαφορετικό τρόπο και διαφορετικά υλικά πάνω σε αυτήν την κοινή θεματική. Ο χώρος του μουσείου προσαρμόζεται και διαμορφώνεται κάθε φορά, ώστε να υποδεχτεί νέες προκλήσεις και θεματικές ενώ «τρέχουν» οι προηγούμενες εκθέσεις του –όπως αυτή για τον Θόδωρο γλύπτη- και προετοιμάζονται οι μελλοντικές, η διεθνής έκθεση με τον τίτλο «Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για την μη ανθρώπινη ζωή», σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου. Το κοινό των παραπάνω εκθέσεων -που αποτελούν πρελούδιο για εκείνη του Μαΐου- είναι ότι προσπαθούν να κάνουν τον θεατή να σκεφτεί και να δει με τη ματιά των ζώων κι όχι με τις εικόνες που πλάθουν οι άνθρωποι για εκείνα. Οι εκθέσεις αυτές απλώνονται σε όλους τους ορόφους του κτιρίου από το φουαγιέ του καφέ μέχρι και τον τρίτο.
ΕΜΣΤ: τα 4 project που εγκαινιάζονται
Η Κατερίνα Γρέγου παρουσίασε τα 4 project ξεναγώντας μας σε αυτά, ενώ παράλληλα είχαμε και την ευκαιρία να συνομιλήσουμε και με τους δημιουργούς που ήταν παρόντες και ανοιχτοί να απαντήσουν σε κάθε απορία.
Κάσπερ Μπόσμανς: «The fuzzy gaze»
Το project αυτό αποτελεί ουσιαστικά μια μεγάλη εγκατάσταση με 4 έργα στη σειρά που μελετά το βλέμμα των ζώων, όχι από τη ματιά του ανθρώπου αλλά από τη δική τους οπτική γωνία. Ο καλλιτέχνης ήρθε στην Ελλάδα και εμπνεύστηκε από την αρχαιοελληνική τέχνη, αποδίδοντας με τον δικό του τρόπο διάφορα ζώα –με μια προτίμηση στα άλογα, που εμπνεύστηκε από αττικά πιθάρια που είδε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Άλλωστε η κυριαρχία πάνω στο άλογο αποτελεί και το πρώτο βήμα επιβολής της δύναμης του ανθρώπου πάνω στα ζώα. Ο Μπόσμανς προσπαθεί να αναπαραστήσει το αυθεντικό βλέμμα των ζώων, όταν ο άνθρωπος ήταν σε επαφή μαζί τους, πολύ πριν εμφανιστεί ο πολιτισμός και μας θέσει σε απόσταση από αυτά. Για παράδειγμα το βλέμμα μιας αρκούδας στον ζωολογικό κήπο δεν έχει να κάνει με το βλέμμα μιας αληθινής αρκούδας καθώς είναι εντελώς αποκομμένη από το φυσικό της περιβάλλον. Ως μέσο έκφρασης προτιμά τις μεγάλες τοιχογραφίες καθώς κατά τη δική του άποψη είναι ένας κοινός καλλιτεχνικός κώδικας επικοινωνίας που όλοι κατανοούν. Έντονα χρώματα σε παστέλ αποχρώσεις ως επί το πλείστον.
EMΣΤ In Situ – ΦΟΥΑΓΙΕ, 3 Απριλίου 2025 έως 15 Φεβρουαρίου 2026
Σάμι Μπαλότζι: «Απόηχοι της ιστορίας, σκιές της προόδου»
Ο διεθνούς φήμης φωτογράφος με καταγωγή από το Κονγκό, που έχει εκθέσει σε πολλά μεγάλα μουσεία του κόσμου (όπως πχ η Tate Modern, το Μusee du Quai Branly) έρχεται στο ΕΜΣΤ για την πρώτη του ατομική έκθεση στην Ελλάδα. Όπως ανέφερε η επιμελήτρια, Ιόλη Τζανετάκη, ήθελαν να παρουσιάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα έργα από αυτά που έχει φιλοτεχνήσει τα τελευταία 13 χρόνια ενώ παράλληλα ο καλλιτέχνης δούλεψε και σε ένα project που αποτελεί απευθείας ανάθεση και παραγωγή του ΕΜΣΤ και φέρει τον τίτλο «Meandering». Ο τίτλος μάς παραπέμπει στο σύμβολο του μαίανδρου, που θεωρείται σύμφωνα με τη θεωρία της δυτικής σύγχρονης τέχνης ως ένα ελληνικό σύμβολο.Ωστόσο, το έργο αμφισβητεί τις ευρωκεντρικές ιεραρχίες στην ιστορία της τέχνης και υπενθυμίζει πως η Δυτική Ευρώπη οικειοποιήθηκε την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα, από την Αναγέννηση και μετά, για να κατασκευάσει συνέχειες με ένα υποτιθέμενα ένδοξο παρελθόν, σβήνοντας από τον χάρτη άλλους πολιτισμούς εκτός Ευρώπης. Ο ίδιος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην έρευνα πάνω στην αποικιοκρατία στον τόπο γέννησής του, στο Κονγκό. Ξεκινώντας από τη φωτογραφία, άρχισε στη συνέχεια να χρησιμοποιεί και άλλα μέσα για να εκφραστεί, όπως οι installations ή τα βίντεο.
Εκθεσιακός χώρος Ισογείου, 3 Απριλίου – 2 Νοεμβρίου 2025,
Επιμέλεια: Ιόλη Τζανετάκη
Εμα Τάλμποτ, Human/Nature
Ένα μικρότερο project- ιn situ ανάθεση, πολυμεσικό, καθώς αποτελείται από μια μεγάλη installation ζωγραφικής πάνω σε μετάξι, που συνομιλεί με ένα γλυπτό φτιαγμένο από ύφασμα και όλο φιλοτεχνημένο στο χέρι. Ένα βίντεο-animation, με τον τίτλο «∆εν είσαι το Κέντρο (Μέσα στο Μυαλό των Ζώων)» ολοκληρώνει το όλο πρότζεκτ. Αυτό που ενδιαφέρει την Τάλμποτ είναι τι σκέφτονται τα ζώα και όχι η άποψη του ανθρώπου για το πώς αυτά σκέφτονται. Στη μεγάλη της installation πέρα από τις εικόνες -σε έντονα χρώματα- δίνει μεγάλη σημασία στα λόγια. Η καλλιτέχνης εγκαταλείπει τη σφαίρα της ανθρώπινης εμπειρίας για να εισέλθει στο μυαλό των ζώων, επιζητώντας μια κατανόηση του κόσμου από τη σκοπιά ενός μη ανθρώπινου βλέμματος. Το τρισδιάστατο γλυπτό από ύφασμα ανακαλεί τη φυσική παρουσία μιας Χίμαιρας: από τη μια του πλευρά συγκεντρώνεται ένας σωρός από διακριτά ανθρώπινα και ζωώδη στοιχεία – λύκος, γυναίκα, πουλί και φίδι αναπτύσσονται μέσα στον φυσικό χώρο της έκθεσης. Από την άλλη, οι μαύρες σκιές τους υποδηλώνουν πως όλα τους μοιράζονται την ίδια φυσική υπόσταση, την ίδια ενέργεια – πως είναι όλα κομμάτια του ίδιου ζωντανού σχήματος. Μέσα από το όλο πρότζεκτ η καλλιτέχνης προσπαθεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό μεταξύ ανθρώπου και φύσης.
Εκθεσιακός χώρος 2ου Ορόφου, 3 Απριλίου 2025 – 15 Φεβρουαρίου 2026
Τζάνις Ράφα, Εμείς προδώσαμε τα άλογα
Η πρώτη μεγάλη ατομική έκθεση της Ράφα σε ελληνικό μουσείο, που αποτελείται αποκλειστικά από νέα έργα της Ράφα και κινείται αποκλειστικά γύρω από τα άλογα. Τα έργα μάς προσφέρουν μια ξεχωριστή και σκοτεινή εμπειρία εμβύθισης στον κόσμο των αλόγων, εκθέτοντας ό,τι αφορά εκείνα και τη φροντίδα τους, με εκείνα ωστόσο να απουσιάζουν. Εδώ τονίζεται ξεκάθαρα η μη συναινετική σχέση ανθρώπων και ζώων και οι σχέσεις εξουσίας πάνω σε αυτά. Παράλληλα, υπάρχουν σίγουρα και άλλες προεκτάσεις που μας πάνε περισσότερο στις ερωτικές σχέσεις. Η έκθεση, πέρα από αντικείμενα που σχετίζονται με τη ζωή και τη φροντίδα των αλόγων, έχει και κάποιες neon επιγραφές, κάτι που δεν συνηθίζει η καλλιτέχνης να χρησιμοποιεί στα έργα της. Η έκθεση ολοκληρώνεται με ένα δικάναλο βίντεο 12 Έχοντας μεγαλώσει η ίδια σε μια οικογένεια που φρόντιζε ζώα, έχει ζήσει στο πετσί της την έννοια της ανταλλακτικής φροντίδας του ανθρώπου απέναντι στα ζώα, της εξαπάτησης των ενστίκτων του ζώου από τον άνθρωπο: σε ταίζω για να σε σκοτώσω και να σε φάω. Το άλογο είναι το κατεξοχήν ζώο της κυριαρχίας του αναβάτη απέναντι σε ένα ζώο, με συμβολισμούς εξουσίας αλλά και κρυμμένες ερωτικά υπονοούμενα και προεκτάσεις.
3ος όροφος, 4 Απριλίου –5 Οκτωβρίου 2025
Επιμέλεια: Δάφνη Βιτάλη
