Μετά τις ανακοινώσεις για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό για πρώτη φορά σε επίσημο κείμενο της Ε.Ε. αποτυπώνονται τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Το γεγονός πως υπήρξαν αντιδράσεις από την Άγκυρα ήταν αναμενόμενο, ωστόσο μένει να φανεί ποιες άλλες κινήσεις θα γίνουν από τη γείτονα και πώς οι τελευταίες εξελίξεις θα επηρεάσουν τον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Το μήνυμα που εκπέμπεται από την Αθήνα είναι πως «το ότι λύνουμε εκκρεμότητες δεν σημαίνει ότι δεν θέλουμε θετικό κλίμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ωστόσο υπογραμμίζεται εμφατικά «το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη».
Στην Αθήνα έχουν εξεταστεί εναλλακτικά σενάρια για την επόμενη ημέρα και σε πρώτη φάση μένει να φανεί πώς θα επιλέξει να προχωρήσει τελικά η τουρκική πλευρά.
Η τουρκική στάση
Αυτό που μέχρι τώρα έχει πει το Τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών είναι πως σκοπεύει να υποβάλει το δικό της ΘΧΣ (Θαλάσσιο Χωραταξικό Σχεδιασμό) στην UNESCO και στα αρμόδια όργανα των Ηνωμένων Εθνών (με τουρκικά μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν τους δικούς τους χάρτες). Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί στην Άγκυρα είναι πως από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αλλά και από πηγές του υπουργείο Άμυνας γίνεται λόγος για «μονομερείς» ενέργειες της Ελλάδας.
Το τελευταίο διάστημα η τουρκική πλευρά-αν και δεν θέλει να φανεί πως «τορπιλίζει» τον διάλογο- υιοθετεί μια ρητορική υψηλών τόνων για μια σειρά θεμάτων, όπως για παράδειγμα την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου. Για το συγκεκριμένο θέμα του καλωδίου δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη και από την κυβέρνηση, απαντώντας σε ερωτήματα για το αν υπήρξε «πάγωμα», λένε πως θα γίνει στον κατάλληλο χρόνο. Να επισημανθεί εδώ πως κυβερνητικές πηγές αποσυνδέουν τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό από την συζήτηση για το καλώδιο.
Όσον αφορά στο επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών δεν έχει υπάρξει καμία εξέλιξη και πάει όλο και πιο πίσω. Από την κυβέρνηση θέλουν να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, προκειμένου οι όποιες διαφορές υπάρχουν να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις. Ωστόσο παράλληλα δεν υπάρχουν αυταπάτες πως θα αλλάξει από τη μια στιγμή στην άλλη η τουρκική στάση και δεν αναμένεται πρόοδος στην βαριά ατζέντα.
Πάντως ο Μάιος θεωρείται κρίσιμος μήνας για μια σειρά από λόγους. Για παράδειγμα στα μέσα του μήνα θα υπάρξει μια ακόμα συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν, που θα γίνει στο περιθώριο συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ.
Πώς βλέπει τα πράγματα ο Τραμπ;
Παράλληλα τα βλέμματα στρέφονται και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς δεν είναι ακόμα σαφές ποια οπτική έχει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για μια σειρά θεμάτων που αφορούν ευρύτερα την Ανατολική Μεσόγειο. Ενα θέμα που μένει να φανεί είναι αν ο κ. Τραμπ θα συμπεριλάβει την Άγκυρα (υπήρξαν κάποια δημοσιεύματα για το θέμα) στην περιοδεία που ετοιμάζεται να κάνει σε χώρες της Μέσης Ανατολής.
Να σημειωθεί εδώ πως στις 20 Μαΐου ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μεταβεί στις ΗΠΑ για την κεντρική εκδήλωση της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με θέμα την θαλάσσια ασφάλεια. Ερωτηματικό παραμένει το κατά πόσο κατά την διάρκεια της επίσκεψης στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού θα μπορούσε να υπάρξει μια συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Σχετικά με δημοσιεύματα περί επίσκεψης στον Λευκό Οίκο κυβερνητικές πηγές έλεγαν πως δεν υπάρχει σχετικός προγραμματισμός επί της παρούσης. Να σημειωθεί πως ερωτηθείς για το ενδεχόμενο συνάντησης του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο Γιώργος Γεραπετρίτης σημείωσε πως θα υπάρξει «εν ευθέτω χρόνω».
Από την κυβερνητική πλευρά – μετά τις ανακοινώσεις για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό- σημειώνεται πως «κλείνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος, υπερασπιζόμαστε τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη». Σχετικά με το χρόνο των ανακοινώσεων αυτό που επισημαίνεται είναι ότι υπάρχει μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που υποχρέωνε τη χώρα μας να εκδόσει τους χάρτες έως τις 27 Απριλίου.
Ποιες άλλες κινήσεις γίνονται
Σε συγκεκριμένες κινήσεις για την περαιτέρω αμυντική θωράκιση της χώρας αλλά και σε πρωτοβουλίες στη διπλωματική σκακιέρα εστιάζει η κυβέρνηση, σε μια εποχή γεωπολιτικής ρευστότητας. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και είπε πως σκοπός είναι να ανανεωθεί το 2026.
Παράλληλα ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Γάλλο υπουργό Ενόπλων Δυνάμεων Σεμπαστιάν Λεκορνί στο Μέγαρο Μαξίμου και αναφέρθηκε σε μια πολύ σημαντική στρατηγική εταιρική σχέση στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Από την Αθήνα εστιάζουν ιδιαίτερα και σε μια σειρά κινήσεων που μπορεί να γίνουν για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, εκπέμποντας ταυτόχρονα σαφή μηνύματα.
«Στόχος είναι να ενισχύσουμε, ως Ένωση, το επίπεδο ετοιμότητάς μας και τις δυνατότητες της αμυντικής μας βιομηχανίας, να μειώσουμε τις εξαρτήσεις μας και όχι να τις διατηρήσουμε» ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του πρωθυπουργού. Για να προσθέσει μάλιστα πως «πρέπει να μειώσουμε την εξάρτησή μας απέναντι σε χώρες που δρουν με τρόπο που αντιβαίνει στα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και πρέπει να προστατεύσουμε τα εθνικά συμφέροντα ασφαλείας και άμυνας όλων των κρατών μελών, χωρίς καμία εξαίρεση».
