Σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης σε όλο τον κόσμο –από την Ευρώπη, περιλαμβανομένης και της Ελλάδος, μέχρι τις ΗΠΑ και την Ασία- αναμένεται να επιφέρουν οι νέοι μαζικοί και χωρίς προηγούμενο δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ, όπως εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην έκθεσή του για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικής (World Economic Outlook).
Το ΔΝΤ για την Ελλάδα
Ειδικά για την Ελλάδα, το ΔΝΤ προβλέπει:
–Ανάπτυξη 2% για το 2025 και 1,8% για το 2026 από προβλέψεις 2,3% για φέτος από το Υπουργείο Οικονομικών και την Τράπεζα της Ελλάδος, 2,2% από ΟΟΣΑ και 2,1% από την προηγούμενη πρόβλεψη του Ταμείου (IMF Country Report No. 2025/085) – Απρίλιος 2025).
-Πληθωρισμό 2,4% και 2,1% για φέτος και του χρόνου από προβλέψεις 2,1% για το 2025 από την κυβέρνηση και 2,7% από τον ΟΟΣΑ. Η προηγούμενη έκθεση του ΔΝΤ έκανε λόγο για ανεργία 2,5% για φέτος.
-Έλλειμμα 6,5% και 5,9% για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για το 2025 και το 2026 αντίστοιχα από προβλέψεις για έλλειμμα 5,7% από την Τράπεζα της Ελλάδος, 7,5% από την ΕΕ και 5,2% από τον ΟΟΣΑ. Το ΔΝΤ μέχρι τώρα προέβλεπε έλλειμμα 6,6% (IMF Country Report No. 2025/085) – Απρίλιος 2025)
-Ανεργία 9,4% και 9% για φέτος και του χρόνου αντίστοιχα από προβλέψεις της κυβέρνησης για 8,2% φέτος. Οι προηγούμενες προβλέψεις του ΔΝΤ έκαναν λόγο για ίδια ανεργία (9,4%) φέτος, όπως και αυτές του ΟΟΣΑ.
«Βουτιά» στις προβλέψεις για παγκόσμια ανάπτυξη
Η ταχεία κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων και τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα πολιτικής αβεβαιότητας αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, είναι το καμπανάκι που χτυπά για όλες τις οικονομίες το ΔΝΤ.
Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις μετά την ανακοίνωση σαρωτικών δασμών από τις ΗΠΑ στις 2 Απριλίου:
Ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάπτυξης προβλέπεται να μειωθεί στο 2,8% το 2025 και στο 3% το 2026—από 3,3% και για τα δύο έτη από τις προηγούμενες προβλέψεις του Ταμείου τον Ιανουάριο του 2025. Πρόκειται για σωρευτική πτωτική αναθεώρηση των προβλέψεων κατά 0,5% -και για συνολική ανάπτυξη πολύ κάτω από τον ιστορικό μέσο 3,7% όρο στο διάστημα 2000 με 2019.
Η ανάπτυξη στις προηγμένες οικονομίες προβλέπεται να είναι 1,4% το 2025. Η ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 1,8%, ρυθμός που είναι χαμηλότερος κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις προβλέψεις του Ιανουαρίου 2025. Αυτό οφείλεται στη μεγαλύτερη πολιτική αβεβαιότητα και τη χαμηλότερη ζήτηση.
«Καμπανάκι» για Ευρωζώνη, Γερμανία
Η ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να φτάσει φέτος στο 0,8% με αναθεώρηση προς τα κάτω κατά 0,2 της εκατοστιαίας μονάδας. Ειδικά για τη Γερμανία προβλέπεται πλέον μηδενική ανάπτυξη για το 2025 και ανάπτυξη μόλις 0,9% για το 2026. Πολύ χαμηλά είναι τα ποσοστά της Ιταλίας με προβλέψεις για ανάπτυξη μόλις 0,4% φέτος και 0,8% του χρόνου και της Γαλλίας με 0,6% και 1% αντίστοιχα.
Οι προκλήσεις της Κίνας
Στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 3,7% το 2025 και στο 3,9% το 2026, με σημαντικές υποβαθμίσεις για τις χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από τα πρόσφατα μέτρα, δασμούς και εμπορικές εντάσεις -όπως η Κίνα. Για την Κίνα προβλέπεται φέτος ανάπτυξη 4% αντί για 4,6% και για το 2026 προβλέπεται ανάπτυξη κατά επίσης 4% αντί για 4,5%.
Το μεγαλύτερο σοκ δασμών εδώ και έναν αιώνα
Μετά από μια άνευ προηγουμένου σειρά κραδασμών τα προηγούμενα χρόνια, η παγκόσμια ανάπτυξη παρέμεινε σταθερή αλλά υποτονική μέχρι το 2024 και μέχρι και τις αρχές του έτους προβλεπόταν να παραμείνει έτσι.
Ωστόσο, το τοπίο έχει αλλάξει καθώς οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αναδιατάσσουν τις πολιτικές προτεραιότητες. Από τις αρχές του 2025 έχουν ανακοινωθεί και εφαρμοστεί σειρά από νέους δασμούς από τις ΗΠΑ και ανταποδοτικούς δασμούς από τους εμπορικούς της εταίρους και νέοι δασμοί από τις ΗΠΑ ως απάντηση στην απάντηση των πρώτων δασμών, σε επίπεδα που ο κόσμος δεν έχουν δει εδώ και έναν αιώνα –αναφέρει το ΔΝΤ.
«Αυτό από μόνο του είναι ένα σημαντικό αρνητικό σοκ για την ανάπτυξη. Ο απρόβλεπτος ρυθμός με το οποίο εξελίσσονται αυτά τα μέτρα έχει επίσης αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα και τις προοπτικές και, ταυτόχρονα, καθιστά δυσκολότερη από ό,τι συνήθως τις εκτιμήσεις» για τη συνέχεια, σημειώνεται.
Ένας ισχυρός εμπορικός πόλεμος μαζί με ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα στην εμπορική πολιτική των χωρών, θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη», ενώ τα μικρά περιθώρια δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής «αποδυναμώνουν την ανθεκτικότητα» της οικονομίας σε μελλοντικούς κραδασμούς.
Οι κεντρικές τράπεζες στο μικροσκόπιο
Προτεραιότητα για τις κεντρικές τράπεζες παραμένει η εξομάλυνση των θέσεων της νομισματικής πολιτικής προκειμένου να επιτύχουν τις εντολές τους και να διασφαλίσουν τη σταθερότητα των τιμών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε ένα δύσκολο περιβάλλον.
Οι αποκλίνουσες και ταχέως μεταβαλλόμενες στάσεις πολιτικής ή η επιδείνωση του κλίματος θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόσθετες αναταράξεις στις αγορές και ανατιμολόγηση περιουσιακών στοιχείων, πέρα από αυτές που καταγράφηκαν μετά την ανακοίνωση των σαρωτικών δασμών στις 2 Απριλίου από τις ΗΠΑ. Οι έντονες μεταβολές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τις ροές κεφαλαίων, ειδικά για οικονομίες που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους, αποτελούν σημαντική πρόκληση. «Μπορεί να επακολουθήσει ευρύτερη χρηματοπιστωτική αστάθεια, συμπεριλαμβανομένης του πλήγματος στο διεθνές νομισματικό σύστημα», προειδοποιεί το ΔΝΤ.
Κίνδυνος για κοινωνικές αναταραχές
Όλα αυτά σε συνδυασμό με τις δημογραφικές αλλαγές και τη συρρίκνωση του ξένου εργατικού δυναμικού μπορεί να περιορίσουν τη δυνητική ανάπτυξη και να απειλήσουν τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Οι παρατεταμένες επιπτώσεις της πρόσφατης κρίσης λόγω της ακρίβειας, σε συνδυασμό με τον εξαντλημένο χώρο άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής για νέες δαπάνες και τις χαμηλές μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, «θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν κοινωνική αναταραχή», είναι το καμπανάκι που χτυπά το ΔΝΤ.
Πρόκληση τα μεγάλα χρέη
Η ανθεκτικότητα που επιδεικνύουν πολλές μεγάλες οικονομίες αναδυόμενων αγορών μπορεί να δοκιμαστεί, καθώς η εξυπηρέτηση των υψηλών επιπέδων χρέους γίνεται πιο δύσκολη σε δυσμενείς παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συνθήκες. Η πιο περιορισμένη διεθνής αναπτυξιακή βοήθεια μπορεί να αυξήσει την πίεση στις χώρες χαμηλού εισοδήματος, ωθώντας τις βαθύτερα στο χρέος ή απαιτώντας σημαντικές δημοσιονομικές προσαρμογές, με άμεσες συνέπειες για την ανάπτυξη και το βιοτικό επίπεδο, σημειώνεται
Κάλεσμα για συνεργασία
Οι χώρες θα πρέπει να εργαστούν εποικοδομητικά για να προωθήσουν ένα σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον στο εμπόριο, να διευκολύνουν τις αναδιαρθρώσεις χρέους και να αντιμετωπίσουν κοινές προκλήσεις. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν προκλήσεις στην εσωτερική πολιτική και τις διαρθρωτικές ανισορροπίες, διασφαλίζοντας έτσι την εσωτερική τους οικονομική σταθερότητα, σημειώνεται.
